इटहरीः नेपाली काङ्ग्रेसले अहिलेसम्म पनि भविष्यभन्दा पनि आफ्नो इतिहास देखाएर जनताको साथ पाउने कोशिस गरिरहेको छ । जनता पनि त्यसैलाई काङ्ग्रेसको देनको रूपमा लिँदै केही हदमा काङ्ग्रेसप्रति सहमत देखिन्छन् ।
२००७ सालको क्रान्ति, २०१७ र २०४७ सालको आन्दोलन, २०३६ को जनमत सङ्ग्रह तथा २०६२\६३ को जनआन्दोलनको नेतृत्व आफूले गरेको जस काङ्ग्रेसले लिइरहेको छ । तर तिनै आन्दोलनमा नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गरेका नेताहरू भने बिस्तारै ओझेल पर्दै गइरहेका छन् ।
स्थानीयदेखि केन्द्रसम्मका पुराना हस्तीहरू अहिले पार्टीबाट पलायनको अवस्थामा पुगेका छन् । काङ्ग्रेसको पछिल्लो नेतृत्वले आफूहरूलाई बेवास्ता गरेका कारण ओझेलमा पारिएको उनीहरूको गुनासो छ । इटहरी पनि त्यसबाट अछुतो छैन । इटहरी काङ्ग्रेसका केही पुराना हस्तीहरू काङ्ग्रेसबाट पलायन हुन थालेका छन् । उनीहरूले आफ्नो राजनीतिक सक्रियतालाई विश्राम दिएका छन् । त्यसप्रति इटहरी काङ्ग्रेस अनभिज्ञजस्तै देखिएको छ । त्यस्ता हस्तीमध्येका २ जना नेताको यहाँ चर्चा गरिँदैछ ।
मेदिनीप्रसाद सिटौला
सिटौलाको राजनीति बाल्यकालदेखि नै शुरु भयो । १२ वर्षको उमेरमा २०१६ सालको आमनिर्वाचनमा भोट मागेर हिँडेका उनी २०२२ सालदेखि सक्रिय राजनीतिमा होमिए । त्यो बेला विद्यार्थीको सक्रियता बढाउने अभियानै चल्यो । उनी त्यो बेला विद्यार्थी नेताको रूपमा परिचित भइसकेका थिए । २०२४ सालताका महेन्द्र मोरङ विराटनगरमा सक्रिय राजनीति गरेका उनले तत्कालीन प्रतिबन्धित तरुण पत्रिका गाउँगाउँ सम्म पु¥याउने काम गर्थे । त्यतिले मात्र नभएर तेह्रथुमका केही विद्यालयमा स्वयम्सेवक शिक्षकको रूपमा काम गर्ने बहानामा काङ्ग्रेसको सङ्गठन बिस्तार गरेको उनी सुनाउँछन् ।
वि. सं. २०२९ सालदेखि इटहरीमा बसोबास गरेका उनी २०३६ सालमा नेपाली काङ्ग्रेसको इटहरी गाविस अध्यक्ष भएका थिए । तत्कालीन पञ्चहरूले उनको घरतिर फर्केर पिसाब फेरेर काङ्ग्रेस बगाएको उनी सम्झन्छन् । त्यो समय काङ्ग्रेसलाइ अराष्ट्रिय तत्व (अत) भन्थे । किसुनजी, गिरिजाप्रसाद, बिपीलगायत नेताहरू उनको घरमा आउजाउ गरिरहन्थे । २०४६ सालको आन्दोलनमा भने उनी जेल जानबाट बचे । बाहिरी माहोल धान्ने मान्छे नभएका कारण आफू जेल नगई उत्तरी मोरङतिर सङ्गठन बिस्तारमा लागेको उनी बताउँछन् ।
२०३६ सालदेखि २०५१ सालसम्म उनी नेपाली काङ्ग्रेस इटहरीको गाविस अध्यक्ष भए । त्यही बेला उनी सुनसरी जिल्ला कार्यसमितिमा पनि त्यत्तिकै सक्रिय थिए । पार्टी सङ्गठन भनेर मरिमेट्नेको त्यो बेला कमी नभएको उनी सम्झिन्छन् । बिस्तारै पार्टीभित्रको गुटबन्दीले राजनीतिक सक्रियतालाई कम गरेको उनको भनाइ छ ।
लामो समयपछि पार्टी राजनीतिमा सक्रिय भएका उनी तेह्रौं अधिवेशनमा क्षेत्रीय प्रतिनिधिमै पराजित भए । त्यसपछि उनी निस्क्रिय झँै देखिएका छन् । पार्टीभित्र मौलाएको गुटगत राजनीतिले नयाँ आउने युवाहरूमा ऊर्जा हराउँदै गएको र पुराना नेताहरू बिस्तारै पलायन हँुदै गएको उनको भनाइ छ । कुनै व्यक्तिको इशारामा पार्टी परिचालन भएपछि स्वाभाविक रूपमा सङ्गठन कमजोर हुने उनको बुझाइ छ । समाज र देशलाई के योगदान दिन सकिन्छ भन्नेमा पार्टी र नेतृत्वको ध्यान जान सकेन भने पार्टी झनै कमजोर बन्ने उनी बताउँछन् । केही महत्वकांक्षी र स्वेच्छाचारी व्यक्तिको हातमा नेतृत्व भएकाले इटहरी काङ्ग्रेसको यो हालत भएको सिटौलाको बुझाइ छ ।
वीरेन्द्र कार्की
कार्कीको राजनीति पनि स्कुलदेखि नै शुरु भएको हो । तथापि उनी पूर्णकालीन राजनीतिमा भने २०३१ सालदेखि मात्र लागेका हुन् । विद्यार्थी आन्दोलनको क्रममा २०३६ सालमा पहिलो पटक जेल गएका उनी त्यसलगत्तै भएको नेवि सङ्घ सुनसरी अधिवेशनमार्फत् उनी सुनसरी सभापति भए । २०३८ सालको केन्द्रीय अधिवेशनबाट उनी नेवि सङ्घ केन्द्रीय सदस्यमा निर्वाचित भए ।
२ वर्षपछि जिल्ला फर्किएका कार्की पार्टी राजनीतिमा सक्रिय भए । २०४६ सालको अहिंसात्मक आन्दोलनमा काठमाडौंमा पक्राउ परेका उनी ७ महिनाको जेल बसाइपछि रिहा भए । काङ्ग्रेस नेतृत्वको सरकारको पालामा २०४८ सालमा नेपाल टेलिभिजनको सल्लाहकारमा नियुक्त भएका थिए कार्की ।
इटहरीका युवा कार्यकर्ताको आग्रहमा दासढुङ्गा हत्याकाण्डपछि उनी पुनः इटहरी नै फर्किए । २०५२ सालमा पहिलो पटक इटहरी नगर अधिवेशनमा रोहित प्रसाईंलाई पराजित गर्दै उनी सभापतिमा निर्वाचित भए । त्यही बेलादेखि पार्टीमा गुट हुँदो रहेछ भनेर चाल पाएको उनी सुनाउँछन् ।
पार्टी नगर सभापतिको कार्यकालसँगै काङ्ग्रेस पार्टी पनि फुट्यो । त्यसबेला उनी जिल्ला उपसभापति भए । २ वर्षपछी पुनः पार्टी एकता भयो । त्यससँगै उनी २ कार्यकाल महासमिति सदस्य भए । पार्टीभित्रको स्वेच्छाचारितालाई देखेर उनले २०७१ मा पार्टीको साधारण सदस्य पनि नरहने गरी राजीनामा दिए । तर शेरबहादुर देउवादेखि शेखर कोइरालाले घरमै आएर ‘कन्भिन्स’ गरे । पार्टी जिल्ला सभापतिले पनि राजीनामा स्वीकृत गरेनन् ।
बिस्तारै उनको पार्टीप्रतिको सक्रियता भने कमजोर हुन थाल्यो । काङ्ग्रेसमा एउटा पुस्ता हराएकोमा आफू दुःखी रहेको उनी सुनाउँछन् । जसले पार्टीमा धेरै मिहिनेत ग¥यो तिनीहरूलाई नै निस्क्रिय गराउने काम भइरहेको उनको बुझाइ छ । पुरानो पुस्तालाई सम्मान गर्ने र नयाँ पुस्ताको नेतृत्व स्थापित गराउन हालको नेतृत्व चुकिरहेको उनको भनाइ छ । पार्टीले अभिभावक पाउन नसकेकोमा उनी दुःखी छन् ।
‘सभापति धेरै भए होलान् र हुन्छन् होलान् तर नेतृत्व गर्न सक्ने क्षमता इटहरी काङ्ग्रेसमा छैन । उमेरले युवा भएँ भन्दैमा हुँदैन,’ उनी भन्छन्, ‘विचार र क्षमतामा युवापन चाहिन्छ अनिमात्र काङ्ग्रेस पुनर्जीवित हुन सक्छ ।’
_1720278409.jpg)
