विराटनगर/ घर–घरका भान्सामा पाइपलाइन जडान गरेर ग्यास पु¥याउने प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सपनाले विराटनगरमा सार्थकता पाउने भएको छ ।
विराटनगर–१४ मा रहेको श्रीकृष्ण गौ सेवा सदनमा ३ सय २० घनमिटर क्षमताको बायो ग्यास उत्पादनको काम अन्तिम चरणमा पुगेपछि नेपालमा पाइपलाइनबाट घरको भान्सामा ग्यास पु¥याउने सपनाले सार्थकता पाउने भएको हो ।
ऊर्जा मन्त्रालय अन्तर्गतको वैकल्पिक ऊर्जा प्रवद्र्धन केन्द्रले गौ सदनमा बायो ग्यास उत्पादनको काम थालेको डेढ वर्षपछि यसको परीक्षण शुरु भएको छ । विश्व बैंकको ८४ लाख रुपैयाँ सहयोग र गौसदनको २० प्रतिशत लगानीमा बायो ग्यास उत्पादन थालिएको थियो । यसमा विराटनगर महानगरपालिकाले समेत ५ लाख रुपैयाँ उपलब्ध गराएको छ । तत्कालीन जिल्ला विकास समितिको जिम्मेवारीमा निर्माण थालिएको बायोग्यास प्लान्टलाई अहिले जिल्ला समन्वय समितिले नियमन गरिरहेको छ ।
जिल्ला समन्वय समिति मोरङका वातावरण ऊर्जा अधिकृत इन्जिनियर ज्ञानेन्द्र सिंहका अनुसार अहिले बायोग्यास उत्पादनको प्रयोग परीक्षण भइरहेको छ । पहिलो चरणमा ३० घरमा पाइपलाइनबाट ग्यास पु¥याइएको छ । दोस्रो चरणमा उत्पादन अवस्था हेरेर १ सय घरसम्म यसको विस्तार गर्ने योजना अनुरूप काम भइरहेको इन्जिनियर सिंहले जनाए ।
५ सय गाईलाई राख्न सकिने श्रीकृष्ण गौ सेवा सदनमा २०४२ सालदेखि बुढा गाई पालिँदै आएको गौ सेवक महिचन्द्र यादवले जनाए । सो गौ सदनमा अहिले २ सय ५० गाई छन् । ती गाईले दैनिक २ हजार केजीसम्म गोब्¥याउँछन् । सो गोबर प्रयोग गरेर बायोग्यास उत्पादन हुनेछ ।
गौ सदन सेवा समितिका सदस्य नन्दु राठीले वार्षिक ६० लाख रुपैयाँ खर्चेर गाईहरूको सेवा गरिँदै आएको बताए । उनले उर्जा उत्पादनसँगै आर्थिक अवस्था मजबुत बन्दै गएपछि गाईहरू थपिने र त्यसले ऊर्जा उत्पादनमा थप सहयोग पुग्ने उल्लेख गरे ।
लोडसेडिङको समस्याले औद्योगिक क्षेत्र आक्रान्त रहँदा डेढ वर्षअघि बायोग्यास उत्पादन गरी २५ केभिएको जेनेरेटरमार्फत् विद्युत उत्पादन गर्ने अवधारणा अगाडि सारिएको थियो । नजिकै रहेको एमएम प्लाष्टिक उद्योगका सञ्चालकसँग विद्युत बिक्री गर्ने सम्झौता भएको थियो । तर, लोडसेडिङ क्रमशः घट्दै गएपछि वैकल्पिक ऊर्जा प्रवद्र्धन केन्द्रले अवधारणा परिवर्तन गर्दै बायो ग्यास उत्पादन गरी घर–घरमा बिक्री गर्ने योजना अगाडि सारेको इन्जिनियर सिंह बताउँछन् ।
बायोग्यास उत्पादनका लागि गोबर फिडिङ ट्याङ्क, ग्यास उतपादन गर्ने बायोग्यास डोम, ग्यास भण्डारण ट्याङ्क निर्माण भइसकेका छन् । ग्यास भण्डारण ट्याङ्कबाट पाइप जडान गरेर ३० घरमा मिटर जडान गरिसकिएको छ । परीक्षण उत्पादनका क्रममा अहिले ती घरका चुलामा ग्यासमार्फत् आगो बल्न थालेको छ ।
उत्पादित बायोग्यासलााई सिलिण्डरमा राखेर बिक्री गर्न सकिने सम्भाव्यताको समेत परीक्षण भइरहेको इन्जिनियर सिंहले जनाए । सिलिण्डरमा राखेर बिक्री गर्न सक्ने सम्भाव्यताका लागि शनिबार ग्यास भण्डारण ट्याङ्करदेखि पाइप ल्याएर सिलिण्डरमा भर्ने कामको परीक्षण थालिएको छ ।
एक किलोमिटर दुरीसम्म पाइप बिस्तार गरेर त्यो क्षेत्रभित्रका १ सय घरमा बायोग्यास पु¥याउने लक्ष्य राखिएको उक्त परियोजनाको कामले सार्थकता पाएमा नेपालकै लागि यो अभियान नमूना हुने मानिएको छ ।
घरमा बायोग्यासको चुलो राखिसकेका महेन्द्र मोरङ क्याम्पसमा अध्यापनरत भविष्य मिश्रले देशैभर यस्ता कार्यक्रम बनाएर बायोग्यासको सम्भाव्यता अध्ययन जरुरी रहेको जनाए ।
_1720278409.jpg)
