विराटनगर/ उद्योगले उत्पादन गरेर बिक्रीका लागि बजारमा पठाउने पानीमा पिएचको मात्रा बढाउन सोडाको प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको छ ।
विराटनगरमा ३ दिनदेखि जारी पानी उद्योग अनुगमनका क्रममा अधिकांश पानी उद्योगले हाइड्रोजन आयन घटाएर ओजनको मात्रा बढाउन सोडा प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको हो ।
अखाद्य वस्तु नमानिए पनि दैनिक सोडाको प्रयोग बढ्दै जाँदा पेटमा एसिडिटी बढ्ने सक्ने खतरा भने रहन्छ । पानीमा क्षारीय र अम्लीय पदार्थ घटाउनका लागि प्रयोग गरिनुपर्ने ओजन तत्वको स्थानमा सोडा मिसाउँदा पुग्ने पिएचले मानव स्वास्थ्यमा असर पु¥याउने विशेषज्ञको भनाइ छ ।
पानीमा ६ देखि ८ दशमलव ५ पिएचको मापदण्ड तोकिएको छ । पिउने पानीमा त्यसको मात्रा पु¥याउन हाइड्रोजन आयन घटाउनुपर्ने हुन्छ । सोडा प्रयोग गरिएको पानी पिउँदा सोडियमको मात्रा शरीरमा आवश्यक भन्दा बढी हुन जान्छ । जसले मधुमेहको जटिलता पैदा गराइदिने खाद्य निरीक्षक प्रेम अर्यालको भनाइ छ ।
मोरङमा दर्ता भएर सञ्चालनमा रहेका ४२ वटा पानी उद्योगमध्ये १० वटाको ३ दिन यता अनुगमन गर्दा २ वटा उद्योगबाहेक अन्यले सोडा प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको हो । सोडा मिसाएर बिक्री गरिने पानी बजारभर रहेकाले त्यस्तो पानी पिउन अयोग्य नभए पनि नपिउनु राम्रो हुने खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण कार्यालयका खाद्य निरीक्षक अर्यालको भनाइ छ ।
प्रदेश १ को सामाजिक विकास मन्त्रालयको नेतृत्वमा जिल्ला प्रशासन कार्यालय, खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण कार्यालय, आन्तरिक राजस्व कार्यालय र वाणिज्य कार्यालयको संयुक्त अनुगमन टोलीले पानी उद्योगको अनुगमन गरिरहेको छ ।
अनुगमनका क्रममा विराटनगरबाट उत्पादित शान्ति जल र पूर्वाञ्चल निर्मल जल पानी बाहेक सबै उद्योगले पिएच पु¥याउन सोडाको प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको प्रदेश १ को सामाजिक विकास मन्त्रालयका उप–सचिव गोपिनाथ घिमिरेले बताए ।
उप–सचिव घिमिरेका अनुसार सञ्चालनमा रहेकामध्ये अधिकांश पानी उद्योग मापदण्ड विपरीत सञ्चालनमा रहेका समेत देखिएका छन् । उद्योगले स्वचालित पानी भर्ने प्रणालीसहितको मेसिनको प्रयोग गरेका छैनन् ।
अनुगमनका क्रममा खाद्य अनुज्ञापत्र नवीकरण नगरेको र मापदण्ड पूरा नगरेको भन्दै विराटनगर–४ गोमारानी उद्योगले उत्पादन गर्ने निकीगंगा पानी र विराटनगर–५ को पूजा पानी उद्योग, विराटनगर–१० मा सञ्चालित हैइमल पानी उद्योग, एसएसएस पानी उद्योग र श्रीजल पानी उद्योग शिलबन्दी गरिएको खाद्य निरीक्षक अर्यालले जनाए ।
यसैगरी, मोरङको बुढीगंगा–१ मा रहेको शुभजल उद्योगले उत्पादन गर्ने शुभजल र विराटनगर–२ मा रहेको तिरुपति उद्योगले उत्पादन गरेको श्रीजललाई तोकिएको मापदण्ड पूरा गर्न निर्देशन दिइएको छ । विराटनगर–५ हरिहरपथमा रहेको शुभकामना जल उद्योगका सञ्चालक रञ्जित अग्रवाल भने अनुगमन टोली आएको थाहा पाएपछि उद्योग बन्द गरेर भागेका थिए ।
मापदण्ड विपरीत र कानुनको अवज्ञा गरेर उद्योग सञ्चालनमा ल्याई भाग्नेहरुको नाममा विभागीय कारवाही गर्न पत्राचार गरिने मन्त्रालयका उप–सचिव घिमिरेले बताए ।
त्यस्तै, अनुगमन टोलीको सदस्य आन्तरिक राजश्व कार्यालय विराटनगरले हिसाब–बही अद्यावधिक नगरेको भन्दै माउन्टेन वाटर उद्योग र हाम्रो प्रयास जल उद्योगलाई जरिवाना तिराएको कर अधिकृत कृष्ण विष्टले जानकारी दिएका छन् ।
माउन्टेन वाटर उद्योगलाई १० हजार रुपैयाँ र हाम्रो प्रयास जल उद्योगलाई ५ हजार रुपैयाँ जरिवाना भराइएको अधिकृत विष्टले जानकारी दिएका हुन् । उनका अनुसार पानीको खरिद–बिक्री खाता अद्यावधिक नगरेको, लेखा परीक्षण नगरेको जस्तो कैफियत फेला पारेपछि जरिवाना भराइएको हो । यसैगरी, बिलबिजक नभएको भन्दैे तिरुपति जल उद्योग, पूजा जल उद्योग र गोमारानी पानी उद्योगलाई ५ हजार र शुभजल उद्योगलाई २ हजार रुपैयाँ जरिवाना भराइएको छ ।
पिउने पानी उत्पादनसम्बन्धी निर्देशिका २०७४ अनुसार पानी उद्योगको पर्खालमा ५ फिटसम्म मार्बल टायल लगाउनुपर्ने, पानी भर्ने प्लान्ट र गोदामघर छुट्टाछुट्टै हुनुपर्ने, पानी बोतलमा भर्दा अटोमेटिक फिलिङ मेसिन जडान गरेको हुनुपर्ने, पानी भर्ने पाइप खाद्य गुणस्तरले तोके अनुसारको स्टील पाइप हुनुपर्ने जस्ता प्रावधान तोकिएको छ ।
_1720278409.jpg)
