धरान/ ‘प्रथम महिला पत्रकार सगरमाथा आरोहण अभियान २०१८’ मा आबद्ध भएर सफल आरोहण गर्ने महिला पत्रकारहरू बुधबार धरानमा सम्मानित भएका छन् ।

किरात राई यायोक्खाको ३१ औं स्थापना दिवसको अवसरमा जिल्ला कार्यसमिति सुनसरीले ५ महिला पत्रकारहरूलाई सम्मान गरेको हो । धरान–१० स्थित यलम्बर स्मृति सङ्ग्रहालय भवनमा आयोजित स्थापना दिवस समारोहमा यायोक्खाले धरानकी देउराली चाम्लिङसहित रोषा बस्नेत र रोजिता बुद्धाचार्यलाई सम्मान गरेको हो ।

आरोहण टोलीका अन्य २ सदस्य प्रियालक्ष्मी कार्की र कल्पना महर्जन भने समारोहमा उपस्थित थिएनन् । यायोक्खा जिल्ला अध्यक्ष कमला राई र केन्द्रीय उपाध्यक्ष पारसमणि राईले दोसल्ला ओढाउनुका साथै सम्मान पत्र प्रदान गरेका थिए ।

महिला पत्रकारको टिमले गत जेठ ९ गते (२३ मे) मा सगरमाथाको शिखरमा पाइला टेक्न सफल भएको थियो । धरान निवासी देउराली सगरमाथा आरोहण गर्ने धरानकी र राई समुदायकी पहिलो महिला पनि हुन् । नेपालकी पासाङ ल्हामु शेर्पाले २०५० बैशाख १० मा सगरमाथाको चुचुरोमा पाइला टेके यता सन् २०१८ सम्म ३६ जना नेपाली महिलाहरूले मात्र आरोहण गर्न सकेका छन् । त्यसमा देउराली र उनको पत्रकार महिला टिम पनि पर्छ ।

को हुन् देउराली ?
सगरमाथा आरोहीमा धरानकी पहिलो व्यक्ति र राई जातिकी पहिलो महिलाको रेकर्ड बनाएकी देउरालीको जन्म भने पाँचथरको यासोकमा भएको थियो । बसाइँसराइँ गरेर परिवार धरान आएपछि उनी पनि धराने भएकी हुन् । कक्षा ९ देखि धरान–१५ स्थित शिक्षा सदन माविमा पढेकी उनले त्यहीँबाट एसएलसी परीक्षा पनि उत्तीर्ण गरिन् ।

देउरालीले धरानको ब्लाष्ट टाइम्स दैनिकमार्फत् २०५६ सालबाट पत्रकारिता शुरु गरेकी थिइन् । एक हप्ते एक्सन टाइम्स, धरान टाइम्स हँुदै महिलाहरूले प्रकाशित गरेको मिरर टाइम्समा उपसम्पादक पनि बनिन् । २०६३ मा राजधानी जानुअघि प्रतिमा विवश राई सम्पादक रहेको वुमन्स एरामा पनि उपसम्पादक भएर काम गरेकी थिइन् । काठमाडौं गएपछि नवीन त्रैमासिक साहित्यिक पत्रिकाको सम्पादक भइन् भने मैत्री एफएममा पनि काम गरिन् ।

सानैदेखि सगरमाथा चढ्ने सपना बोकेकी देउरालीले ‘प्रथम महिला पत्रकार सगरमाथा आरोहण अभियान २०१८’ मा आबद्ध भएर सफलता हात पारेकी हुन् । हिमाल चढ्न सजिलो छैन । साहस र आँट भएर भएर मात्र पुग्दैन, खर्चको जोहो पनि ठुलै गर्नुपर्छ ।

‘हिमाल चढ्दा सजिलो भनेको मर्न मात्र रहेछ । आरोहणको समयलाई अहिले सम्झँदा पनि आङ सिरिङ्ग हुन्छ,’ उनी भन्छिन्, ‘म एक्लैले सम्भव थिएन, हाम्रो टिमको कारण आरोहण सफल भयो । अहिले बधाई, प्रशंसाहरू पाइरहेको छु, यसले खुशी दिइराखेको छ ।’

आरोहण अघि कठिन तयारी
सगरमाथा चढ्नुअघि आरोहीले सन् २०१७ जुनदेखि निरन्तर १५ महिना तालिम लिएका थिए । तालिमको क्रममा उनीहरू दैनिक १५ केजीको नुनको भारी बोकेर हिँड्थे । अरु पनि सामान गर्दा देउरालीको भारी २९ केजीसम्म पुग्थ्यो । काँध र खुट्टा बलियो होस् भनेर उनीहरू जता हिँड्दा पनि झोलामा भारी बोकेर हिँड्ने गर्थे ।

सगरमाथा आरोहण शुरु गर्नुअघि २०१७ नोभेम्बरमा दोलखाको रोल्वालिङ क्षेत्रको दुई हिमाल राम्दुङ (५,९२५ मिटर) र यलुङ–री (५,६३० मिटर) को सफल आरोहण पनि गरे । सगरमाथा चढ्नुअघि ६ हजार मिटरको हिमाल चढेपछि मात्र सरकारले स्वीकृति दिने गर्छ । सगरमाथा चढ्नु अघिको १५ महिना तालिमले मात्र नहुने देउरालीले बताइन् । बेस क्याम्प पुगेपछि पनि हिँड्न, हिमाल चढ्न फेरि तालिम भएको र तालिम लिँदै क्याम्प १, २, ३ र ४ गर्दै जेठ ९ गते संसारकै अग्लो शिखरमा पाइला टेक्न सफल भएको उनले सुनाइन् ।

उनका अनुसार चुचुरोमा पुग्दा बिहान करिब साढे ७ बजेको थियो । चुचुरोबाट हेर्दा वरीपरी हिमालै हिमाल देखिएको र घाम पनि तल देखिएको उनले बताइन् । ‘सगरमाथा चढेँ भन्ने विश्वासै लागेन,’ उनले भनिन्, ‘पृथ्वीमा होइन अर्कै अनौठो ठाउँ वा ग्रहमा पुगेजस्तो लाग्ने ।’

टिमलाई सगरमाथा आरोहण गर्नको लागि थुप्रै व्यक्ति, संघसंस्थाहरूले सहयोग गरेका थिए । चुचुरोमा पुगेपछि ती प्रायोजक संघसंस्थाहरूको ब्यानरको भिडियो र तस्बिर खिच्नुपर्ने थियो । करिब आधा घण्टा चुचुरोमा बिताउँदा पनि सबैको फोटो खिच्न सकिएन । तर, उनले राष्ट्रिय झण्डा, धरानको घण्टाघर र भानुचोकको तस्बिर खिच्न भने छुटाइनन् ।

आरोहणको क्रममा आफू मृत्युको मुखमा पुगेको अनुभव गरेको पनि उनले सुनाइन् । क्याम्प ३ बाट क्याम्प ४ पुग्ने बेला ट्राफिक जाम थियो । बाटो निक्कै अप्ठेरो थियो । उनका शेर्पा गाइड लाक्पा नुरु शेर्पा भारीसहित धेरै पर गइसकेका थिए । देउराली भने हिँड्नै सकिनन् । आँखा तिरमिरायो । आफूलाई के भएको हो भनेर भेउ पाइनन् । हिँड्नै नसकेपछि लाक्पा देउराली भएको ठाउँसम्म आए । अनि मात्र थाह भयो कि उनको अक्सिजन सकिएको रहेछ ।

मनकारी लाक्पाले आफ्नै अक्सिजन दिए । क्याम्प ४ सम्म लाक्पा बिना अक्सिजन नै हिँडे । ‘उहाँले आफ्नो अक्सिजन नदिएको भए म बाँच्ने मौका नै थिएन । एकपटक आफ्नै खुट्टामा असावधानीवश अल्झिएर लड्दा डोरी समातँे, त्यो बेला पनि शेर्पाले नै बचाए,’ घटना सम्झिँदै उनले भनिन् ।