किमाथांका भन्सार कार्यालय १७ वर्षदेखि सदरमुकाममै

सङ्खुवासभा: नाकामा सञ्चालन हुनुपर्ने किमाथांका भन्सार कार्यालय १७ वर्षदेखि सदरमुकाम खाँदबारीबाटै सञ्चालन भइरहेको छ । सशस्त्र द्वन्द्वअघि हटिया गाविसमा भन्सार कार्यालय सुरु भए पनि ७१ रुपैयाँको आम्दानी बाँधेर कर्मचारी भागेका थिए । त्यसपछि सदरमुकाम खादबारीमा नै सञ्चालन भई रहेको छ ।

किमाथांका नाकामा भन्सार कार्यालय पुनः स्थापना हुन नसक्दा स्थानीयले सास्ती बेहोर्नु परिरहेको छ । चीनबाट आयात गरिएका सामाग्रीको भन्सार शुल्क बुझाउन एक साता समय खर्चिएर खाँदबारी पुग्नुपर्ने बाध्यता रहेको भोट खोला गाउँपालिका अध्यक्ष तेम्बा भोटेले बताए । ‘आयात गर्ने सामानको भन्सार बुझाउन जाँदा आउँदा एक साता लाग्छ’, उनले भने, ‘खाँदबारी–किमाथांका आउजाउ गर्दा तथा काम सकिएसम्म बस्नुपर्दा एक जनाको १५ हजारभन्दा बढी खर्च हुन्छ ।’

भन्सार कार्यालय पुनः स्थापना गरी प्रज्ञापनपत्र सीमा क्षेत्रबाटै दिलाउनुपर्ने स्थानीयको माग छ । राजस्व सदरमुकाममा बुझाए पनि प्रज्ञापनपत्र भने सीमामै उपलब्ध गराए केही राहत पुग्ने भोट खोला ३ का छिरिङ भोटेले बताए । ‘जतिसक्दो चाँडो भन्सार कार्यालय सीमामै स्थापना हुनुर्पयो’, उनले भने, ‘तत्काल भन्सार लैजान नसके पनि अस्थायी रूपमा त्यहीँबाट प्रज्ञापनपत्र दिने व्यवस्था गरिनुपर्छ ।’ भन्सार नतिरी सामान आयात\निर्यात गर्दा प्रहरीले पक्राउ गर्ने उनको भनाइ छ ।

चौपाया, खाद्यान्न, दैनिक उपभोग्य वस्तु, लत्ताकपडा, इलेक्ट्रोनिक, जडीबुटीलगायत सामान आयात–निर्यात गर्ने गरिएको छ । गाउँपालिका अध्यक्ष भोटेका अनुसार भोट खोला अति दुर्गम क्षेत्र हो । किमाथांका, चेपुवा, हटिया, च्याम्ताङ, चेपुवा, रिदाक, थुदामलगायत क्षेत्रका बासिन्दाले दैनिक उपभोग्य वस्तुका लागि चीनको भर पर्नुपर्छ । भन्सार बुझाउन भने खाँदबारी आउनुपर्छ ।

भोट खोला गाउँपालिका–२ का सोप्पा भोटेले चीन पुगेर चौंरीका ६० वटा पुच्छर खरिद गरे । तर, भन्सार नतिरी नेपाल ल्याउन नपाइने भएपछि उनी यसका लागि ५० कोश टाढा रहेको सदरमुकाम खाँदबारी आउनुर्पयो । उनले दुई साता त आयात प्रक्रिया पूरा गर्न खर्चिए । ३ हजार २ सय ५४ रुपैयाँ शुल्क बुझाएपछि उनले चौँरीका पुच्छर ल्याउन पाए । उनले चौँरीका पुच्छर सीमामा ल्याएर राखेका थिए ।
भन्सार तिर्न किमाथांका–खाँदबारी आउजाउ गर्दा १५ हजारभन्दा बढी खर्च भएको उनले सुनाए । ‘चौँरीका पुच्छर नेपाल–चीन सीमा नाकामा राखेर भन्सार शुल्क बुझाउन सदरमुकाम खाँदबारी आएँ’, उनले भने, ‘धेरै दुःख खेप्नुपरिरहेको छ ।’ नाफा आएको जति आउन जानमै सकिएको उनको भनाई छ ।

एक साताको अवधि राखेर प्रज्ञापनपत्र दिएपछि भोटेले चौँरीका पुच्छर आयात गरी सुनसरी, मोरङ र झापा र्पुयाएर बिक्री गरे । ‘खाँदबारी–किमाथांका गर्न ६ दिन लाग्छ’, उनले भने, ‘आयात गर्ने सामानको म्याद भने एक साता दिन्छन् ।’
मकालु गाउँपालिकाका देवी घिमिरेले ढुङ्गा फुटाउने सानो औजार चीनमा खरिद गरे । खाँदबारीमा रहेकी छिमेकी लप्ची शेर्पालाई उनले भन्सार शुल्क बुझाउन लगाए । भन्सार शुल्क दाखिला गरेको प्रज्ञापनपत्र उनले जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा लगेर बुझाइदिइन् । जिल्लाले सीमा प्रहरी कार्यालय किमाथांकालाई प्रज्ञापनपत्रमा भएको विवरणको जानकारी गरायो । त्यसपछि घिमिरेले सामान आयात गर्न पाए ।

चौँरीको पुच्छर सबैभन्दा बढी (८० प्रतिशत) आयात हुने गरेको भन्सारले जनाएको छ । नेपालबाट चिराइतो लगायत जडीबुटी चीनतर्फ निर्यात हुने गरेको छ । पछिल्लो समय ४ हजार ८ सय किलो चिराइतो निर्यातबापतको राजस्व प्राप्त भएको भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।
भन्सार प्रमुख परिसर दाहालले नाकामा बैङ्क नभएसम्म कार्यालय पुनः स्थापना गर्न सक्ने अवस्था नरहेको बताए । क्वारेन्टाइन कार्यालयसमेत स्थापना नभए नाकामा लगेर कार्यालय सञ्चालनको औचित्य नहुने उनको भनाइ छ । ‘अहिलेकै अवस्थामा भन्सार कार्यालय सञ्चालन गर्ने हो भने पनि राजस्व तिर्न खाँदबारी आउनुपर्ने भएकाले स्थानीयले अझै दुःख पाउँछन्’, उनले भने, ‘भन्सार सञ्चालनकै लागि ३ सय रोपनी जग्गा आवश्यक पर्छ ।’

किमाथांकासम्म सडक विस्तार अघि बढ्दै गर्दा त्यस क्षेत्रमा चहलपहल बढेको छ । सीमा प्रशासन र भन्सार कार्यालय स्थापना हुनुपर्ने स्थानीयको माग छ । यो भन्सारमा २०७२÷७३ मा ५ लाख र ०७३÷७४ मा ५ लाख १५ हजार राजस्व सङ्कलन भएको थियो । २०७४÷७५ मा १० लाख ५० हजार र पछिल्लो ६ महिना ८ लाख १० हजार राजस्व जम्मा भइसकेको दाहालले बताए । किमाथांकामै भन्सार लैजान सके राजस्व सङ्कलन चार गुणा बढ्ने कर्मचारीको अनुमान छ ।