बेलबारीः वि. सं. २०६३ बैशाख १२ गते राती बेलबारी ३ की २२ वर्षीया सपना गुरुङको नेपाली सेनाले बलात्कारपछि हत्या ग¥यो । बैशाख १३ गते सोही घटनाको विरोधमा उत्रिएका हजाराँै स्थानीयमाथि सेनाले अन्धाधुन्ध गोली चलाउँदा ६ जनाको ज्यान जानुका साथै ५२ जना निर्दोष घाइते भए ।
तत्काल मृत्यु हुनेमा तत्कालीन बेलबारी–३ की सुनिता ऋषिदव, बेलबारी–२ का प्रसाद गुरुङ, इन्द्रपुर–३ का फुर्बा तामाङ, इन्द्रपुर–४ का प्रभुनाथ भट्टराई र मृगौलिया–८ का छत्रबहादुर परियार रहेका थिए । सो घटनामा घाइते भएका बेलबारी–४ का गोपालचन्द्र गौतमले पनि पीडा सहन नसकेपछि २०६६ चैत १४ गते आत्महत्या गरे ।
मृतकका परिवारलाई सरकारले राहत पनि दिएन । अझै पनि उनीहरू न्यायको पाउने झिनो आशामा रहेका छन् । घटनाका मुख्य दोषीलाई कारबाही भएको हेर्ने पीडितको रहर जीवितै छ तर पनि कारबाही भए÷नभएको समेत थाहा छैन ।
तत्कालीन शाही नेपाली सेनाले गराएको यो नरसंहारकारी घटनापछि बीपी प्रतिष्ठान धरानमा साइरन बज्यो । बिरलै हुने यस्ता घटनामा सङ्कटको अवस्था जानकारी गराउनका लागि अस्पतालले साइरन बजाउने गर्दछ । घटनाको छानबिन गर्न तत्कालीन सांसद परी थापाको संयोजकत्वमा गठित छानबिन समितिले मृतकका परिवारलाई १० लाख, अङ्गभङ्ग भई घाइते भएकालाई ६ लाख, घाइतेलाई ७५ हजार र सामान्य घाइतेलाई २५ हजार क्षतिपूर्ति दिन सरकारलाई सिफारिश गरेको थियो ।
सरकारले भने मृतक परिवारलाई जनही ३ लाख, अङ्गभङ्ग भई घाइते भएका १० जनालाई जनही ७५ हजार, घाइते २२ जनालाई जनही २५ हजार र सामान्य घाइतेलाई १० हजारका दरले क्षतिपूर्ति दिएको थियो । सपनाका छोराछोरीलाई उच्च शिक्षासम्म पढाइदिने भने पनि नपढाएको सपनाकी आमा ५४ वर्षीया शोभा गुरुङले दुखेसो पोखिन् ।
घाइतेको अवस्था जस्ताको तस्तै
घटना भएको यतिका वर्ष बितिसक्दा समेत घटनाका पीडितले अझै न्याय पाउन सकेका छैनन् । सपनाका २ जना सन्तानको लालनपालन गर्दै बसिरहेकी शोभा गुरुङले छोरीको मृत्युपछि आश्वासन धेरै आए पनि सहयोग भने कतैबाट नआएको उनले गुनासो गरिन् ।
सोही घटनामा घाईते भएका फिरोज खान अझैपनि राम्रो सँग हिँडडुल गर्न सक्दैनन् । चुरा व्यापार गरेर जीविकोपार्जन गर्दै आएका फिरोजको खुट्टामा गोली लागेको थियो । चोट लागेका कारण अझै पनि उनी बैशाखीको सहारामा हिँडडुल गर्छन् । घाइते भएपछि उनको विवाहसमेत हुन सकेको छैन । सम्बन्धित पक्षले आफूहरूको माग पूरा नगर्दा जीवन जिउन गाह्रो भएको उनको भनाइ छ ।
बेलबारी–२ का गणेशप्रसाद दाहाल अहिले पनि बैशाखीकै भरमा हिँड्छन् । दोषीलाई कार्वाही गर्न माग गर्दै पीडितलाई न्याय माग्दा आफैं पीडित हुनेको कथा दर्दनाक छ ।
सङ्घर्ष समिति पनि थाक्यो
सपना गुरुङ हत्या काण्डका दोषीलाई तत्काल कारवाही गरी घाइतेलाई क्षतिपूर्ति र उपचारको माग राखेर पीडितले थुप्रै पटक आन्दोलन गरेको सङ्घर्ष समितिकै भनाइ छ । सो हत्याकाण्डका पीडितले पटक–पटक सरकारको ध्यानाकर्षण गराउँदा पनि वास्ता नगरेकाले आन्दोलन गर्नका लागि घाइते हेमसागर ढकालको संयोजकत्वमा पीडित सङ्घर्ष समिति गठन गरिएको थियो । पूर्व प्रधानमन्त्रीहरू स्वर्गीय गिरिजाप्रसाद कोइराला, माधवकुमार नेपाल, पुष्पकमल दाहाल, केपी ओली नेतृत्वको सरकारसमक्ष माग लिएर पुगे पनि कुनै सुनुवाइ नभएको सङ्घर्ष समितिका संयोजक ढकालले बताए । सङ्घर्ष समितिले गृह मन्त्रालय र शान्ति मन्त्रालयमा पटकपटक ध्यानाकर्षण गराएको संयोजक ढकालले वताए ।
दोषीलाई कार्वाही हुन्छ कि हँुदैन ?
सोही घटनाका मुख्य दोषी नेपाली सेनाका तत्कालीन क्याप्टेन प्रह्लाद थापामगर भएको पीडितहरूले बताएका छन् । दोषीलाई सरकारले नै कार्वाही गर्ने बताए पनि अहिलेसम्म कार्वाही भए÷नभएको थाहा नभएको परिवारको गुनासो रहेको छ ।
छोरीको हत्या गर्ने योजनाका मुख्य नाइके थापामगर नै भएको र उनलाई हदैसम्मको कार्वाही भएको देख्न र सुन्न पाएमात्रै आफ्नी छोरीको आत्माले शान्ति पाउने सपनाकी आमा शोभा बताउँछिन् । आफू जीवितै हुँदा दोषीलाई कारबाही भएको सुन्ने र देख्ने उनकोे चाहना छ ।