इटहरी: इटहरी– २ का लक्ष्मण र मनमाया तामाङका चार सन्तान अपाङ्ग भएपछि बिचल्ली भएको छ । जन्मँदा शारीरिक रूपले कुनै असर नदेखिए पनि १० वर्ष नाघेपछि भने उनीहरूमा अकस्मात असामान्य शारीरिक परिवर्तन देखिएको आमा मनमायाले जानकारी दिइन् ।
शारीरिक रूपले दुर्बल हुँदै गएका उनीहरूमा अहिले भने मानसिक समस्या पनि देखिएको छ । जेठी छोरी अस्मिताबाट शुरु भएको रोग उनका भाइबहिनीमा पनि सरेको छ । तर के रोग हो र कसरी उपचार हुन्छ भन्ने अझै पत्ता लाग्न सकेको छैन ।

बाबु लक्ष्मणका अनुसार विद्यालयबाट फर्किएकी छोरी अस्मितामा आँखा र जीउ दुख्ने समस्या देखिएको थियो । ‘रुँदै घर फर्केकी छोरीलाई ज्वरोले सतायो’, उनले भने ‘ज्वरो नथामिएपछी धामी झाँक्रीलाई देखाएको तर केही पनि पार लागेन ।’ अस्पताल पुु¥याउँदा सामान्य आँखाको औषधी दिएर घर फर्काइदिएको थियो । तर, दिन दिनै उनको अवस्था बिग्रदै गयो ।

उनको शुरुवाती अवस्था सम्झँदै आमा मनमाया थप्छिन्, ‘केही दिन ज्वरोले च्यापेपछि ज्वरो निको भयो । तर अस्मिता मानसिक रोगी भई । बिस्तारै रोग बढ्दै गयो । एक्कासी ढल्ने छारे रोग देखा पर्न थाल्यो । आँखा बटार्ने, एक्कासी मुर्छा पर्ने, कसैले भनेको नटेर्ने । बाटोमा मनपरी बोल्दै हिँड्न थाली ।’
वीर अस्पतालदेखि अन्य धेरै अस्पताल पु¥याउँदा समेत केही नभएको उनको भनाइ छ । मनमायाका अनुसार भारतका विभिन्न अस्पताल पु¥याइयो । भएभरका धामी झाँक्री लगाउँदा समेत रोग पत्ता लागेको छैन । अस्मितालाई रोगले च्यापेको केही वर्षमै उनका भाइ सरोजलाई पनि त्यही लक्षण देखा प¥यो । ‘सरोजलाई पनि धेरै अस्पताल र झाँक्रीमा पु¥यायौँ’, मनमाया भन्छिन्, ‘तर, उसमा पनि कुनै सुधार देखिएन । बरु ऊ पनि दिदीजस्तै चिच्याउने, कराउने र असामान्य व्यवहार देखाउन थाल्यो ।’

समस्या यी दुई दिदीभाइमा मात्र होइन । उनीपछि जन्मिएकी सुस्मितामा पनि त्यही रोगले च्याप्यो । स्कुलबाट घर फर्किएलगत्तै उनमा ज्वरो आउने र आँखा पोल्ने समस्या देखा प¥यो । ‘कतै उसलाई चाहिँ ठीक भइहाल्छ कि भन्दै हतार गरेर अस्पताल पु¥र्यायौँ,’ मनमाया भन्छिन् , ‘तर दैव निष्ठुरी भएपछि कसैको केही लाग्दैन भन्थे हो रहेछ । कान्छी छोरीलाई पनि रोगबाट निकाल्न सकिएन ।’

अहिले तिनै जना एउटै कोठामा कुँजिएर बसेका छन् । सिधा परेको हात खुम्चिँदैन । खुम्चिएको खुट्टा पनि सिधा हुँदैन । बोली आउँदैन । तिनै जना कान सुन्दैनन् । खान पनि दुई वटा सिरानी खात लगाएर उनीहरूलाई अडेस लगाएर दुःखले खुवाउनुपर्छ । त्यो पनि कहिलेकाहीँ खाँदैनन् । उठ्न र बस्न नसक्ने भएपछि दिसा पिसाब समेत एकै ठाउँमा गर्छन् ।
बिहानदेखि साँझसम्म तिनै छोराछोरीको स्याहारमा बित्छ मनमायाको दिन । विगत १५ वर्षदेखि छोराछोरीको स्याहार सुसारमै उनको दैनिकी बित्ने गरेको छ ।
कान्छा सन्तान सन्दीप पनि १७ वर्ष पूरा भए । विगत ५ वर्षदेखि उनी पनि सोही रोगको सिकार भएका छन् । अहिले उनी आफ्नो ज्यान थाम्न सक्दैनन् । आँखा पनि राम्ररी देख्न सक्दैनन् । उठबस गर्न सक्छन् । तर खान लाउन र कपडा फेर्न सक्दैनन् । २ वर्ष अगाडिसम्म राम्ररी आँखा देख्ने उनको आँखाको ज्योति बिस्तारै गुम्दै गएको उनकी आमाले जानकारी दिइन् ।

लक्ष्मण नेपाली सेनाका रिटायर्ड सिपाही हुन् । केही रकम उनको पेन्सनबाट आउँछ । जसले उनको घरखर्चमा सहयोग पु¥याएको छ । छोराछोरीको लागि उनले अतिरिक्त आम्दानीको बाटो रोजेका छन् । हाल उनी एक सहकारीमा बजार प्रतिनिधिको रूपमा काम गर्छन् । जसले केही भए पनि रकम जम्मा गर्न सहयोग पु¥याएको छ । त्यसैबाट छोराछोरीको लागि खानेकुरा र औषधीको बन्दोबस्ती मिलाउँछन् ।
केही दिनअघि इटहरी उपमहानगरपालिकाकी उपमेयर लक्ष्मी गौतम आएर अपाङ्गताको कार्ड दिएको लक्ष्मण सुनाउँछन् । आफूहरूले सक्दो सहयोग गर्ने आश्वासन उपमेयरले दिएको पनि उनले बताए ।

उनले विभिन्न सहयोगीले दिएको सहयोग रकम बैंकमा राखेका छन् । जसबापत आएको ब्याजले केही टेवा मिलेको उनको भनाइ छ । अहिलेसम्म धेरै अस्पताल घुमाउँदासमेत रोग पत्ता नलागेका कारण छोराछोरीको जीवन यत्तिकै बित्ला भन्ने लाग्छ उनलाई ।
‘कम्तीमा एउटा मात्र राम्रो भइदिएको भए वंश त जोगिने थियो ।,’ पछुताएको भावमा उनी भन्छन्, ‘के गर्ने दैवले साथ नदिएपछि मान्छेको केही लाग्दो रहेनछ ।’