इटहरीः पुजा पौडेल इटहरी ५ नम्बर वडा तुलसा टोलमा बिगत ६ बर्ष देखि बस्दै आएकी छिन् । उनी १४ बर्षका छोरा सगँ कोठाभाडामा बस्दै आएकी छन् । पौडेल करिब १ बर्ष देखि बिराटनगरको जुट मिलमा काम गर्दै आएकी छिन् । पुजा दैनिक मजदुरीमा काम गर्ने भएकाले आर्थिक अबस्था अत्यान्तै कमजोर थियो ।
उनका श्रीमान् ब्लड क्याक्सरको बिरामी भएपछि भारतमा बसेर बिगत एक बर्ष देखि उपचारमा थिए । उता श्रीमान्को आर्थिक अभावका कारण भने जति पैसा नजुट्दा उनको १५ दिन अगाडी मृत्यु भयो । त्यसपछि पुजा एकल महिलाको सुचिमा परिन् । श्रीमान्को मुत्यु भएपछि अहिले पुजाको विजोक भएको छ । एकातिर श्रीमान्को मृत्यु, अर्कातिर आफूले गर्दै आएको रोजगारी कोरोनाको कारण गुम्नु र बिहान बेलुकाको छाक टार्न नसक्ने कारणले आलो घाउमाथि नुन छर्किएको उनी बताउँछिन् ।
लकडाउन अगाडी उनी काममा जाने आउने गर्थिन् । तर जब लकडाउन भएसँगै उनी काममा जान छोडेपछि बिहान बेलुका छोरालाई के खुवाउने रु आफुँ के खाने रु घरभाडा बापतको पैसा कसरी तिर्ने उनका मनमा ढुङ्गाले हाने जसरी प्रहार गरी रहने प्रश्न हुन् । ५ नम्बर वडा कार्यालयले पहिलो चरणको राहतमा १० केजी चामल, एक केजी दाल, एक केजी नुन र आधा लिटर तेल दिएको थियो । त्यसले जसोतसो भोको पेट पाल्दै आएकी पुजाले दोश्रो चरणको राहत दिने हल्ला आएसगैं उनले टोल अध्यक्षलाई नागरिकताको फोटो कपि सहित अन्य विवरण दिएर फर्म भरेर आइन् तर राहत दिने बेलामा उनको नाम नपरेपछि उनलाई झन् बल्दै गरेको आगोमा घिउ छर्किए सरह भयो ।
राहत नपाएपछि उनी सहित स्थानीय दैनिक मजदुरी गर्ने करिब १५ जना जति स्थानीय ब्यक्ति वडा कार्यालय गुनासो लिएर जादाँ वडाले उल्टै टोल संस्थाले सिफारीस गरेका मान्छेलाई राहत दिएका छौं सबै कुरा हामीलाइ थाहा हुन्न भने पछि पुजा लगायतका अन्य ब्यक्ति टोल बिकास संस्थामा पुगे त्यहँ पनि टोल अध्यक्ष निलम बस्नेतले पहिलो चरणमा पाएकाले दोश्रो चरणमा नपाउने भनेपछि उनीहरु निरास हुदैँ घर फर्किए । एका तिर कोठामा चामल छैन, अर्का तिर घरबेटीले कोठाभाडा दिनु पर्यो भनेर तारैतार फोन गर्न थालेपछि पुजालाई कतै नभएको पिडा भयो । त्यसपछि उनी मिडियामा यो कुरा पुर्याउने सोचले प्रदेश पोर्टल कर्मीलाई फोन गरेर सबै ब्यथा सुनाईन् ।
हामीले टोल अध्यक्ष बस्नेत, र पाचँ नम्बर वडा कार्यालयमा अध्यक्ष कल्याण बहादुर कार्कीलाई फोन गरी उनीहरुको समस्या बताईदिएपछि सो टोलका २९ जनाको नामावली टिपिएकोमा जम्मा १० जनालाई मात्र राहत दिइयो । राहत बितरण गर्दा अनिवार्य आधारभुत कुरा जस्तैः तेल, नुन, दाल, साबुन, र चामल दिनु पर्ने हो तर वडा कार्यालयले अरु खाद्यान्न नभएकाले १० केजी चामल मात्रै दिएर पठायो ।
पुजा मात्रै हैन सोही ठाउँकी सञ्जुमाया लिम्बुको कथा पनि उस्तै छ । उनी एक सानो घरमा कोठाभाडामा बस्दै आएकी छिन् । सञ्जुमाया एक निजि विद्यालयमा कर्मचारी हुन् । उनी एउटा आखाँ देख्दिन् । पहिलो चरणमा राहत पाइन् तर दोश्रो चरणको राहत नपाउँदा निरास त छदै थिइन् । घरबेटीले कोठाभाडा माग्न फोन गरेको गरैं गर्दा उनको मन पोल्न थालेको छ । कोठामा खान चामल छैन, दुई पैसा आउने बाटो टुट्यो । मैले कोठाभाडा कसरी तिर्न भन्दै उनि भक्कानिन् । सरकारले चैत महिनाको भाडा नदिनु, घरवालाले लिन नपाउने भनेपनि आफुहरुलाई घरबेटीले तारैतार फोन गरेर माग्ने गरेको पुजा र सञ्जुमाया बताउँछन् ।
पौडेल र लिम्बु त एक उदाहरण पात्र मात्र हुन् । दैनिक मजदुरीमा काम गर्ने मजदुर तथा कोठाभाडामा बसेर अध्ययन गर्ने सयौं बिद्यार्थीको हालत पनि उस्तै छ । नाम नबताउने शर्तमा जनता बहुमुखी अध्ययन गर्ने एक बिद्यार्थीको घर पहाडी जिल्ला खोटाङ हो । लकडाउन हुने हल्ला अलि अलि थाहा पाइन् तर भोलि पल्टै लकडाउन भएकाले घर जान पाइनन् । अहिले कोठाभाडामा बस्दै आएकी ति बिद्यार्थीको चैत महिनाको कोठाभाडा घरबेटीले लिएको उनले बताइन् । अर्का एक बिद्यार्थीको अवस्था पनि उस्तै छ । उनको घर उदयपुर हो । उनी लकडाउन हुने अघिल्लो दिन घर गए । नेपाल सरकारले चैत महिनाको भाडा लिन नपाउने भनेको थियो तर कोठामा नबसे पनि भाडा तिर्नु परेको उनि बताउँछन् ।
इटहरी उद्योग बाणिज्य संघका बरिष्ठ उपाध्यक्ष दिवस पोख्ररेले यस्तो विषम परिस्थीतिबाट दुःख पाएका हरेक नागरिकको बस्न, खान पाउने अधिकार रहेकाले केही घरबेटीले त कोरोनाको माहामारी सुरु भएको केही दिनमै घरभाडा नलिने घोषणा गरेका छन् । अहिलेको जटिल अबस्थालाई ध्यानमा राखी मानवताको हिसाबले घरबेटिले छुट दिनु पर्ने उनि बताउँछन् ।
इटहरीउपमहानगरपालिकाकी उपमेयर लक्ष्मी गौतमले पालिकाको केही दिन अगाडी बसेको राजस्व परामर्श समिति सगँको बैठकले घरधनीको घर बहाल कर छुट दिने बिषयमा केही कुरा भएकाले फेरी सबै वडा अध्यक्षहरु सगँ बसेर छलफल गरी अबको केही दिनमा घरभाडामा बस्ने हरेक दैनिक ज्यालादारीमा काम गर्ने, कोठाभाडामा बसेर अध्ययन गर्ने बिद्याथीहरुका लागि उचित नियम बनाएर कार्यान्वयन गर्ने बताइन् ।
_1720278409.jpg)
