एजेन्सीः कोरोना महामारी सुरु हुनुअघि नै अमेरिकामा मात्र ६ मध्ये एकजना अर्थात करिब २ करोड ६० लाख मानिसहरु ‘फुलटाइम वा पार्टटाइम’ काम घरमै बसेर गर्ने गरेका थिए । पछिल्लो समय विश्वव्यापी रुपमा जारी लकडाउनले सो सङ्ख्यालाई उल्लेखनीय रुपमा बढाइदिएको छ ।

र, यसैबीच मानिसहरुले शरीरमा नयाँ किसिमको दुखाइ पनि अनुभव गरिरहेका छन् । हामीले अफिसमा बस्दा प्रयोग गर्ने कुर्सी र घरको फर्निचर फरक हुने हुनाले नै यस्तो समस्या बढिरहेके बताइएको छ । अफिसमा प्रयोग गरिने कुर्सी कर्मचारीहरुकै लागि भनेर विशेष किसिमले डिजाइन गरिएको हुन्छ जुन प्रायः घरमा प्रयोग गरिँदैन ।
घरमा बसेर काम गर्ने अधिकांश मानिसहरुले यसको ख्याल पनि गर्दैनन् र जहाँ सजिलो भयो त्यहीँ बसेर काम गरिरहेका हुन्छन् । तर यसलाई धेरैको शरीरले अपनाउन सक्दैन । विशेषगरी लामो समय कम्प्युटरमा काम गर्नुपर्दा मान्छेले स्वस्थ पोस्चर अर्थात् बसाइँमा अधिक ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ । घरबाट काम गर्ने दिनहरु हप्तौँबाट महिनौँमा परिवर्तन भइरहेकाले पनि यसको ख्याल गर्नैपर्ने बेला आएको छ नत्र यसले दीर्घकालीन असर पार्न सक्छ ।

जस्तै ढाड दुख्ने, गर्धन दुख्ने, कुम गल्नेसहित ‘थ्रोम्बोसिस’ (शरीरको गहिराइमा रहेका रगत नली र नसाहरुमा रगत जम्ने) पनि हुन सक्छ । मांसपेसी र हड्डी प्रभावित हुनुले मान्छेको स्वास्थ्यमा धेरै ठूलो असर पार्न सक्छ । यस्तोमा स्वास्थ्यविद्हरुले काम गर्ने समय हेरेर मान्छेले शरीरका कुनै भाग नखुम्चिएको र सजिलो अवस्थामा रहेको सुनिश्चित गर्न अनि समय समयमा हिँडडुल गरि रगतको प्रभावलाई पनि बढावा दिन सुझाव दिएका छन् ।

यसमा कम्प्युटरमा लामो समय बसेर काम गर्नेहरुले चाहिँ यी १० कुरामा ध्यान दिनुपर्ने बताइएको छ ।

१. कम्प्युटरलाई सधैँ सीधा घाँटीले हेर्ने

काम गर्दा सधैँ कम्प्युटरको स्क्रिन सजिलै हेर्न सकिने उचाइमा राख्नुपर्छ । यसमा ल्यापटप वा फोनलाई तल राखेर घाँटी निहुँ¥याएर हेर्ने गर्नु हुँदैन । त्यस्तै गर्धन बाङ्गो पारि हेर्नुपर्ने ठाउँमा पनि स्क्रिनलाई राख्नु हुँदैन जस्तै कि कतिपय मान्छेहरुले किबोर्ड र माउस आफ्नो अगाडि राख्छन् तर स्क्रिन चाहिँ छेउमा राखेर हेर्ने गरेका हुन्छन् । यसले मुन्टो दुख्ने समस्या बढाउँछ । यस्तोमा ल्यापटप चलाउँदै गर्दा किताबहरुको माथि राख्ने वा कार्डबोर्ड प्रयोग गरि सजिलै हेर्न सकिनेगरी आफ्नो आँखाको सिधै अगाडि राख्नुपर्छ ।

२. कुर्सीमा पछाडिसम्म बस्ने

कुर्सीमा बस्दा सकेसम्म ढल्केर बस्नुपर्छ र काम गर्दैगर्दा कछुवा जसरी अगाडितर्फ घोप्टो पर्नु हुँदैन । कुर्सीमा पछाडिट्टी ढल्केर सीधा बस्नुले हाम्रो रिड हड्डीमा सबैभन्दा कम दबाब पार्छ । यसरी शरीरको तौललाई कुर्सीले सपोर्ट गर्दा धेरै सहज हुन्छ । त्यस्तै किबोर्ड र माउस पनि भेटिने ठाउँमा हुनुपर्छ । कुर्सीको पछाडि कुनै सपोर्ट छैन भने त्यसको ठाउँमा तौलिया बेरेर वा सिरानी, कुसन पनि राख्न सकिन्छ ।

३. बस्दा सधैँ खुट्टा पूरै भुईँमा राख्ने

कुर्सीमा बस्दा यदि हाम्रो खुट्टाले भुइँमा छुँदैन भने त्यसलाई रेस्ट गराउन कुसन वा अन्य कुनै वस्तु राख्नुपर्छ । खुट्टालाई कुर्सीको पछाडि राख्नु वा हावामा झुन्डाउनुले हाम्रो तिग्रामा धेरै दबाब पार्छ र खुट्टातर्फको रगत प्रवाह अवरुद्ध हुन जाँदा थ्रोम्बोसिस हुने जोखिम बढाउँछ ।

४. खाटमा काम गर्ने समयलाई सीमित गराउने

कतिपय मानिसहरुलाई खाटमा बसेर काम गर्न सजिलो लागेपनि वास्तवमा यो कुर्सीको तुलनामा धेरै खराब हुन्छ । किनकि खाटमा बस्दैगर्दा हाम्रो खुट्टा तेर्सिएको अवस्थामा र ल्यापटप वा किबोर्डलाई सपोर्ट दिइरहेको हुन्छ ।

यसले हाम्रो हेराइमा पनि प्रभाव पार्ने हुँदा स्क्रिन राम्ररी हेर्न मुन्टो निहु¥याउनुपर्ने हुन्छ । तर खाट नै कसैको अन्तिम विकल्प हो भने सधैँ पछाडि ढाडतर्फ सिरानी राखि आरामदायक बनाउनुपर्छ र काखमा ल्यापटप राख्दा पनि तलबाट कुसन अनिवार्य राख्नुपर्छ या होचो टेबलको प्रयोग गर्नुपर्छ ताकि हाम्रो घाँटीले धेरै तन्किरहनु नपरोस् ।

५. स्क्रिनलाई धेरै प्रकाश फाल्ने झ्यालको अघिपछि नराख्ने

आँखालाई दबाब नपार्न र हाम्रो हेर्ने क्षमतामा असर नपार्न स्क्रिनलाई सधैँ झ्यालको दायाँ वा बायाँ मात्र राख्नुपर्छ । किनकि झ्याल पछाडि बस्दा स्क्रिनमा उज्यालो टल्किन्छ र सिधै आँखामा पर्छ भने झ्यालको अगाडि बसेर कम्प्युटर चलाउँदा पनि हाम्रो आँखा उज्यालोमा सिधै पर्ने हुँदा आँखा प्रभावित हुन्छ । त्यस्तै हामीले सिसाको टेबलमा राखेर काम गरिरहेका छौँ भनेपनि प्रतिबम्बित प्रकाशबाट जोगिन त्यसलाई छोप्ने गर्नुपर्छ ।

६. पेपर डक्युमेन्ट पढ्दा पनि घाँटी सीधा राख्ने

आइप्याड वा पेपरका डक्युमेन्टहरुलाई टेबलमा राखेर निहुरिएर पढ्ने गर्नु हुँदैन किनकी टाउकोले बारम्बार माथि तल गरिरहनुपर्दा गर्दनमा समस्या आउन सक्छ । ल्यापटप वा कम्प्युटर स्क्रिन, पेपरहरु लगायत भिन्दाभिन्दै सामग्री एकैपटक हेर्नुपर्दा, ठाडो ‘डक्युमेन्ट होल्डर’ या ‘स्ट्यान्ड’ को प्रयोग गर्नुपर्छ ।

७. माउस र किबोर्ड सधैँ सहज उचाइमा आफ्नो अगाडि राख्ने

ल्यापटपलाई हाम्रो आँखासँग उपयुक्त स्तरमा राखिएको छ भने यसमा छुट्टै किबोर्ड र माउस प्रयोग गर्दा राम्रो हुन्छ । यी दुवै उपकरण हाम्रो हातलाई सहज हुने किसिमले सिधा अनि शरीरको दायाँ वा बायाँतर्फ मिलाएर राख्नुपर्छ । किनकि हाम्रो हातका नसाहरु घाँटीबाट हुँदै कुम अनि कुइनो र नाडीबाट आएका हुन्छन् ।
त्यसैले हाम्रो हात छेउमा रहँदा यसले नसालाई खुम्चाउँदैन जुन नमिलेको अवस्थामा भने त्यही हातका कारण घाँटी र कुम सड्कीने सम्भावना हुन्छ ।

८. हात राख्न नरम वस्तुको प्रयोग नगर्ने

हातलाई आराम दिए जस्तो लागे पनि त्यसको मुनि नरम वस्तु राख्नुले वास्तवमा हाम्रा औँलाहरुलाई बढी दबाबमा पार्छ र ‘कार्पल टनल सिन्ड्रोम’ भन्ने समस्या हुन सक्छ ।

९. बोलेर हुन्छ भने टाइप नगर्ने

‘भोइस रिकग्निसन’ प्रविधि धेरै अवस्थामा राम्रो साबित हुन सक्छ । विशेषगरी टेक्स्ट वा इमेल लेख्नुपर्दा यसको प्रयोग गर्न सके हातले आराम गर्ने समय पाउँछ ।

१०. कामको बीच बीचमा हिँडडुल गरिरहने

जुन सुकै पोजिसनमा भएपनि लामो समय बसिरहनु हाम्रो मांशपेसीका लागि राम्रो होइन । त्यसैले बेलाबेलामा गिलासमा पानी लिनका लागि भएपनि उठेर यताउती गर्ने, फोनमा कुरा गर्दा पनि उठेर हिँड्ने गर्नु राम्रो हुनेछ ।  टाइमबाट