विदेशको कमाइ गाउँमा लगानी

बराहक्षेत्रः ‘देशमा २० हजार कमाउने परिश्रमी विदेश पुग्छन् अनि २ लाख कमाइ गर्छन् त्यसैले किन नजाने विदेश ?’ अधिकत्तर नेपाली युवाको मनोविज्ञान यस्तै हुन्छ । कति युवा त देशमा रोजगार छैन भन्दै सरकारलाई सत्तोसराप गर्छन् । मुलुकको लाखौं जनशक्ति विदेशमा छ । विदेशमा मिहिनेत परिश्रम गर्छन्, पसिना बगाउँछन् र केही सीप आर्जन गर्छन् । त्यही सीप अब मुलुकमा लगाउनुपर्छ भन्ने सोच विस्तारै आउँदैछ । परम्परागत कृषि पेशालाई आधुनिक दृष्टिले हेर्न थालिएको छ । विदेशी सीप र लगानीलाई स्वदेशमा उपयोग गर्न युवा शक्ति लालायित छन् र अवसरको खोजीमा छन् । यस्तै वराहक्षेत्र ५ लक्ष्मीपुरका युवा आदेश गौतमले १५ वर्ष विदेशमा परिश्रम गरे । वैदेशिक लगानीले आयस्तर बढाए । छोराछोरी पढाए । छोराछोरी हुर्केपछि उनलाई विदेश बसिरहन मन लागेन । पन्ध्रौ वर्षसम्म आर्जन गरेको सीप अब आफ्नै देशमा लगाउने सोचे । छोराछोरीको बढ्दो उमेर, उनीहरुलाई सही शिक्षा, दिक्षा, संस्कार दिने मनशायले उनलाई विदेशमा धेरैबेर राख्न सकेन । त्यसैले उनी मुलुक फर्किए ।
आदेशले वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएर डेढ वर्षअघि वराहक्षेत्र ५ भरौल कालाबन्जरमा चीन, कतार, साउदी अरब, दुबईमा आर्जन गरेको सीपलाई व्यवसायिक बनाउने उद्देश्यले ‘भरौल गार्डेन’ नाम रेस्टुरेन्ट स्थापना गरे । ‘कालाबन्जरमा स्तरीय होटल रेस्टुरेन्ट नभएको अवस्था र आफूले पनि त्यसै क्षेत्रमा सीप आर्जन गरेको यो भन्दा अन्य विकल्प हुन सक्दैनथ्यो,’ आदेश भन्छन्, ‘फरक परिकार होइन, फरक स्वाद र विविधता दिनु चाहिं पारखीलाई आकर्षण गर्ने माध्यम हो भन्ने महसुस गरें, त्यसैले नजिकका शहर बजारमा पाइने परिकारलाई भिन्न स्वाद र आकर्षक रुपमा सर्भ गर्ने योजना बनाएँ ।’

इण्डियन, चाइनिज, इटालियन खाना बनाउन सिद्धहस्त आदेशले पहिले यहाँका पारखीहरुको स्वाद, छनोट र मुडअनुसार नै खाना पस्कने निधो गरे । हुन त उनी ‘प्यानजेनेल्ला’, ‘ब्रुस्चेस्टा’, फोकास्सिया ब्रेड’,‘मार्गरिटा पिज्जा’,‘मस्रुम रिसोटो’,‘टिरामिसु’, ‘प्यानेट्टोन’ लगायतका इटालियन खाना बनाउन पोख्त हुन् । तर यहाँको पारखीको माग के छ ? त्यता बुझ्न लागे । उनले एउटै मःमः लाई अब ५ तरिकार र स्वादमा पस्कने विचार गरे । यहाँका खानाका पारखीलाई धरान, इटहरी जान नपरोस् भनेर स्वादिलो सेकुवा यहीँ तयार गर्ने योजना बनाए । कफी मेसिनबाटै विश्वस्तरीय कफी ‘सर्भ’ गर्नुपर्छ भन्ने सोचे । ‘खाना नै जीवन हो, त्यसैले पुरानै खानाका नयाँ स्वादहरु बाँडौं, एटलिस्ट फ्रेस टेस्ट दिन्छु भन्ने मेरो सोचाइ हो,’ आदेश भन्छन्, ‘लेटस नामक चाइनिज सागको उत्पादन गर्न यहाँका किसानलाई प्रोत्साहित गर्ने र बर्गरहरुका नयाँनयाँ स्वाद दिने योजनामा पनि छु ।
आदेशले चीनमा रहँदा होटल र हस्पिटालिटीको विभिन्न क्षेत्रमा काम गरेर अनुभव बटुलेको सुनाउँछन् । ‘क्याफेट एरिया’, ‘इन्साइड किचन’, कुक, सेफ हुँदै होटल व्यवस्थापनमा समेत काम गरेको उनी बताउँछन् । ‘नेपाली होटल रेस्टुरेन्टमा सामान्यतया पाउने परिकार नै मैले सर्भ गर्ने गरेको छु तर केही नयाँपन र नयाँ स्वाद र फ्रेसनेस चाहिं छ, किन आउने भरौल गार्डेनमा भन्ने लाग्न सक्छ, स्वस्थ खानाका लागि नै आउने हो, भीआइपी रुम, बार र होटललाई केही आधुनिक र नयाँ कन्सेप्टमा डेकोरेसन गरेको छु,’ आदेश भन्छन्, ‘बाहिर ठेलामा वा सामान्य पसलमा पाइने दाममा कुल रुम, वाइफाइ, डेकोरेसनयुक्त ठाउँमा मैले सेवा दिएको छु ।’
इटालियन पाँचतारे होटलमा काम गरेको अनुभवी सेफ हुन् आदेश । तर कालाबन्जरमा लाखौंको लगानी लगाएर रेस्टुरेन्ट खोलेका छन् । ‘म चिफ एण्ड बेस्ट सर्भ गर्छु, यहाँको बजार र जीवनस्तरलाई हेरेर ३० रुपैयाँमा स्वादिस्ट थुक्पा पस्किरहेको छु,’ आदेश भन्छन्, ‘मासिक २ लाखको कमाइ गर्दागर्दै आफ्नै गाउँमा केही गरौं, पैसामात्र सबै होइन, परिवार छोराछोरी र समाज पनि चाहिन्छ भनेर फर्केँ ।’ १५ वर्षपछि स्वदेश फर्किएका उनी हाल २ वर्षसम्ममा पनि आफ्नो सेरोफेरो बुझ्न नसकेको अनुभव सुनाउँछन् । ‘विदेशिएपछि बिरानो भइयो ।’ आदेश भन्छन् ।

काम सिक्नेलाई अवसर
आदेशले रेस्टुरेन्टमा खानामात्र पस्कँदैनन् । उनले स्थानीय युवालाई समेत आफ्नो सीप बाँडेका छन् । राम्रो बेतनमा कर्मचारी राखेका छन् । काम सिकाएर ५० प्रतिशत लगानी लगाएर राम्रो कमाइ हुने ठाउँमा समेत स्थानीय युवालाई काम गर्न प्रोत्साहित गरेका छन् । ‘यहाँ मैले जतिसुकै राम्रो गरे पनि २० हजारभन्दा बढी दिन सक्दिनँ, राम्रो काम गर्नेले विदेशमा २ लाखसम्म लिएका छन्, यहीँ मैले सिकाएका १ जनालाई कतार पठाइदिएको छु,’ आदेश भन्छन्, ‘५० प्रतिशत लगानी पनि गरिदिएँ, अहिले पनि काम सिकिरहेका छन्, गाउँघरका इच्छुक छन् भने सिकाउन सक्छु, पारिश्रमिकसमेत दिएर सिकाइरहेको छु ।’
होटल, रेस्टुरेन्टलाई पर्यटनसँग जोड्ने आदेशको इच्छा छ । स्थानीय सरकारले पर्यटकीय क्षेत्रमा लगानी गर्ने वातावरण मिलाइदिए आफ्नो सीप र उर्जा सदूपयोग गर्ने ध्याउन्नमा छन् । तर उनले कतै मेलोमेसो देखेका छैनन् । विदेशमा सरकारले सीप भएकालाई लगानी गरेको र देशको कायापलट भएको दृष्टान्त आदेश सुनाउँछन् । उनको प्रश्न छ, ‘हाम्रो सरकारले चाहिँ किन यसो गर्न सकिरहेको छैन ?, किन हाम्रा मौलिक खाना विदेशीलाई पस्कने वातावरण बनाउन सकिएको छैन ?’