इटहरीः नेपालकै पहिलो संस्कृत विश्वविद्यालय राजनीतिक खेलबाडका कारण अस्तव्यस्त बन्दै गएको छ । विश्वविद्यालयभित्रको अवस्था जति अव्यवस्थित देखिन्छ त्यो भन्दा भद्रगोल छ त्यहाँको प्रशासन ।
धरानको पिण्डेश्वर क्याम्पस नेपालकै एक ऐतिहासिक शैक्षिक संस्थाभित्र पर्छ । सो क्याम्पस दिनानुदिन नाजुक बन्दै गएको छ । क्याम्पसको प्राङ्गण गौचरनमा परिणत भएको छ । वेददेखि व्याकरणसम्म पढाइ हुने उक्त क्याम्पसको अवस्था दैनिक खस्कँदै गएको छ ।
पानी तथा सरसफाइको अभावमा क्याम्पसको होस्टेल पनि गाइगोठ जस्तो देखिन्छ । वरीपरी झार उम्रिएकाले मच्छर तथा सर्पका कारण विद्यार्थी आतङ्कित हुने गरेका छन् । कक्षा १२ मा व्याकरण पढ्दै गरेका महेश अधिकारी पनि सोही होस्टलमा बस्छन् । क्याम्पस प्रशासनलाई बारम्बार होस्टलको समस्या सुनाउँदा पनि केही सुनुवाइ नभएको उनको भनाइ छ ।
दैनिक खानेपानीको समस्याले धेरै सास्ती भोग्नुपरेको उनी सुनाउँछन् । अर्का विद्यार्थी भूपाल सापकोटा पनि त्यस्तै गुनासो गर्छन् । ‘दैनिक स्नान गर्नुपर्ने हुन्छ तर खानेपानी नै नभएपछि नित्यकर्ममा समस्या परिरहेको छ,’ उनी भन्छन्, ‘बर्खामा केही सहज भए पनि हिउँदको समयमा सेउती खोला छेउको खत्री धाराको पानी पिउनुपर्छ ।’
दैनिक पठनपाठन हुने भवन पनि झार र लेउले भरिएको छ । विद्यार्थी सङ्गठनका झण्डा र ब्यानरले भवनलाई झनै कुरुप बनाएको छ । त्योभन्दा कुरूप प्रशासनको राजनीति छ । उपकुलपति कुलप्रसाद कोइराला विश्वविद्यालय प्रति कति पनि संवेदनशील छैनन् । नेपाली काङ्ग्रेस निकट उनी सकेसम्म आफ्ना मान्छे भर्ती गरेर विश्वविद्यालयमा रजाइँ गर्ने मुडमा छन् । उनको योजना असफल बनाउन लागेका छन् कुलसचिव कार्तिकेय झा । उनी पनि नेपाली काङ्ग्रेस निकट नै हुन् । तर उनी सकेसम्म धेरै मधेसी समुदायलाई विश्वविद्यालयमा प्रवेश गराउने मुडमा छन् । त्यसैको फलस्वरूप विश्वविद्यालयले लामो समयदेखि कर्मचारी अभाव झेलिरहेको छ ।
लेखा शाखा, पुस्तकालय र परीक्षा शाखामा कर्मचारी नहुँदा समस्या परेको क्याम्पस प्रमुख चन्द्रमणि नेपालको भनाइ छ । अधिकृत स्तरका ५ र नायब सुब्बा स्तरका २ जना कर्मचारी आवश्यक भए पनि राजनीतिक भागबण्डाले गर्दा समस्या परिरहेको उनी बताउँछन् ।
उपकुलपति र सचिवबीचको शक्तिको खेलले गर्दा विश्वविद्यालय थला परेको हो । त्यसैको फाइदा उठाउँदै केही प्राध्यापकहरू भने बिनाकामै तलब खाइरहेको विद्यार्थी तथा स्थानीय बताउँछन् । साहित्य, धर्मशास्त्र र वेदमा विद्यार्थी सङ्ख्या न्यून छ । तर त्यही विभागका प्राध्यापक धेरै छन् । कक्षाकोठामै प्रवेश नगरी उनीहरू तलब बुझिरहेका छन् । विषयगत पढाइ नभए पनि तलब खाने प्राध्यापक धेरै छन् । नियमित पढाइ नहुने र प्रशासनिक सुधार नभएका कारण बर्सेनी विद्यार्थी सङ््या घटिरहेको छ । कक्षा ११ देखि आचार्यसम्ममा ५० जना मात्र नियमित विद्यार्थी छन् भने त्यही हाराहारीमा कर्मचारी र प्राध्यापक तलब खाइरहेका छन् ।
भागबण्डामा प्राध्यापक र कर्मचारी नियुक्ति गर्ने प्रथा कायमै छ । उपकुलपति र कुलसचिवबीचको भागबण्डाका अलवा विश्वविद्यालय सेवा आयोगमा रहेका नेकपा निकट कर्मचारीको भाग नमिलेका कारण विश्वविद्यालय कर्मचारीविहीन बन्दै गएको हो ।
पूर्णकालीन प्राचार्य नियुक्तिको मागमा नेकपा निकट प्रगतिशील प्राध्यापक सङ्घको तालाबन्दी दुई वर्षदेखि जारी छ । उनीहरू आफू आंशिक भए पनि पूर्णकालीन हुनुपर्ने र घरैमा बसेर भए पनि सेवा सुविधा पाउनुपर्ने माग गर्दै आन्दोलनमै छन् । जसको अझैसम्म कुनै सुनुवाइ हुन सकेको छैन । ३ महिनाको लागि नियुक्त भएका प्राध्यापकले ३ वर्षसम्म तलब खाइरहेको विद्यार्थीहरु बताउँछन् । उनीहरू आफँै पूर्णकालीन हुनुपर्ने मागसहित आन्दोलनमा छन् ।
खण्डहर बन्ने खतरा
उता, स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको निर्वाचन हुन नसकेका कारण विद्यार्थी सङ्ठन पनि भागबण्डामै चलिरहेका छन् । कुनै रचनात्मक काम गर्ने भन्दा क्याम्पस बन्द गर्ने र भाग खोज्ने काममा विद्यार्थी सङ्गठन देखिन्छन् । उपकुलपतिदेखि विद्यार्थी सङ्गठनसम्मको राजनीतिक चलखेलको केन्द्र बनेको ऐतिहासिक क्याम्पस चाँडै नै खण्डहर बन्ने खतरामा रहेको विद्यार्थीहरू बताउँछन् ।
_1720278409.jpg)
