इटहरीका हेमप्रसाद घिमिरेको समाजसेवाको नशाः जसको संकल्पमा बन्यो इटहरीको गंगाजमुना मुक्ति घाट

इटहरीः समय आफ्नो चक्रमा घुमिरहन्छ । जसले त्यसलाई सदुपयोग गर्छ, उसले मात्र फाइदा लिन सक्छ र समाजलाई केही दिन सक्छ । आखिर बसिरहेर पनि समय कट्छ र कुनै काम गरेर पनि समय कटाउन सकिन्छ । यो सबै व्यक्तिमा निर्भर हुन्छ । समयलाई कसरी कटाउने त्यो तपाईँमै भर पर्छ । २०२४ सालमा जन्मिएका इटहरीका हेमप्रसाद घिमिरे अहिले ५४ औँ वसन्तमा हिँड्दैछन् । ५० वर्षको भएदेखि सक्रिय व्यक्तिगत जीवनबाट टाढिएका उनको दैनिकी अचम्मको छ । घरको भुइँतलामा एग्रो मिल मेसिनरी नामको ठ”लो पसल छ । पसलको व्यापार तथा व्यवहार हेमप्रसादले हेर्न छोडेको ४ वर्ष भइसकेको रहेछ । हिन्दुहरुका देवता कृष्णको आराधनामा विश्वास गर्ने भएकाले हेमप्रसाद आफूलाई प्रणामी भनेर चिनाउँछन् । सामाजिक काममा भित्रैबाट रुची राख्ने यीनले देशलाई बिर्सनै नसक्ने गुण लगाएका छन् ।

आफ्नो जीवनको ५० औँ वसन्तबाट व्यापार व्यवसाय नहेर्ने योजनाअनुरुप नै व्यक्तिगत जीवनबाट टाढिएको बताउने यी समाजसेवीलाई निकै लामो रस्साकस्सीपछि इटहरीस्थित उनकै घरमा रहेको कार्यालयमा भेट्ने अवसर मिल्यो । जीवन, भोगाइ, समाज र देशका बारे गन्थन गर्ने हाम्रो आग्रहलाई स्वीकार गरेपछि हामी केही छिन हेमप्रसादको बाल्यकाल र उनले गरेका सामाजिक काममा बहकियौँ । बहकाइको क्रममा देशको वर्तमान राजनीति अनि जनप्रतिनिधिहरुबाट पाइने प्रतिक्रिया र सक्रिय सामाजिक सेवामा खुलेर बोलेका घिमिरे इटहरीले भोलिका वर्षौँवर्ष सम्झिने व्यक्तित्व हुन् । 

सुनसरी जिल्लाको पानबारीमा जन्मिएका हेमप्रसादको बाल्यकाल मोरङ्ग जिल्लाको हरकपुरमा बितेको थियो । माता गोमा घिमिरे र पिता स्वर्गीय कुवेरप्रसाद घिमिरेको पहिलो सन्तान हेमप्रसादले विद्यालय स्तरको शिक्षा मोरङ्गको वयरवन र रंगेलीमा लिएका रहेछन् भने उच्चशिक्षा धरानको महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसमा लिएका रहेछन् । क्याम्पस पढ्ने क्रममा बुवाको देहान्त भएपछि घरको जिम्मेवारी लिनुपर्ने भएको हुदा पढाइलाई निरन्तरता दिन नपाएको दुःख पनि उनीसँग छ । ठूलो परिवारमा जन्मिएका हेमप्रसादका तीन वटी आमाहरु रहेछन् । कान्छि आमा गोमाको कोखबाट मात्र तीन दाजुभाइ अनि ३ दिदीबहिनी थिए । जेठी आमातर्फ दिदीहरु मात्र र माइली आमातर्फ एक जना दाजु । परिवार ठूलो भएता पनि खेती निकै भएका कारण राम्रो व्यवस्था थियो हरकपुरमा । जीवनलाई सहज बनाउन हेमप्रसादले कृषिलाई व्यावसायिक रुपमा लगेका रहेछन् । सुरुमा मिल त्यसपछि काँटा र विस्तारै कृषिसम्बन्धी प्रविधिमैत्री व्यापार थालेर सम्मुन्नतिको बाटो पहिल्याएका घिमिरे जीवन भनेको आफ्ना लागि मात्र गर्नु होइन समाजका लागि गर्नु पनि हो भन्ने सम्झिन्छन् । 

कृषिलाई प्रविधिमा जोड्ने क्रममै २०५२ सालमा घिमिरेले एग्रो मिल मेसिनरी नामको पसल सञ्चालनमा ल्याएका रहेछन् । आधुनिक कृषिलाई लक्षित गरी पानी तान्ने बोरिङ्ग, पम्प सेट, थ्रेसर, निर्माणका लागि आवश्यक पर्ने मेसिनरीका सामानहरु बिक्रीवितरण गर्ने काम उलने गर्ने गरेका रहेछन् । अहिलेको समय भनेको मेसिनरीको हो त्यसैले पनि व्यापार राम्रो चलेको रहेछ । अहिले व्यापार उनका छोरा राजीव घिमिरेले हेर्ने गरेका छन् । समाजको सेवा गर्ने सँस्कार  हेमप्रसादका बुवाले उनलाई दिएको सँस्कार हो तर एउटै घर भएकाले त्यो संस्कार सिक्न हेमराजलाई गाह्रो भएन । यु्वा अवस्थामा हँुदा आफू रहेको ठाउँ हरकपुरमा पनि  हेमप्रसादले मन्दिर बनाएका थिए । पछि इटहरी आएपछि समाजसेवाको ठूलो पाटो  हेमप्रसादको जीवनमा देखियो । समाजमा म गर्छु भन्न सजिलो छ तर गरेर देखाउन निकै गाह्रो छ । फेरि गर्न नसक्नेहरु गर्नेलाई प्रशंसा गर्नभन्दा पनि शंका गर्न तल्लिन हुन्छन् ।  हेमप्रसादले पनि यस्तो प्रवृत्तिका मान्छेहरु देखे भोगेका रहेछन् तर स्वार्थरहित काम गरेको हुनाले कुनै आरोप र आक्षेपलाई वास्ता नगरेको उनी बताउँछन् ।

उद्योग वाणिज्य संघ इटहरीमा ३ कार्यकाल कार्यसमितिमा बिताइसकेका घिमिरे नेपाल रेडक्रस सोसाइटी इटहरीमा समेत आबद्ध व्यक्तित्व हुन् । समाजसेवालाई आफ्नो जीवनको एउटा पाटोका रुपमा लिएर हिँडेका उनी श्रीकृष्ण प्रणामीहरुको विश्वव्यापी संगठनका केन्द्रीय सदस्य, इटहरीको वृहत्तर मुक्तिधाम विकास समितिका स्थापनाकालदेखिकै अध्यक्ष र श्रीकृष्ण प्रणामी सेवा समिति नेपालका केन्द्रीय उपाध्यक्षसमेत हुन् ।  हेमप्रसादले इटहरीको बुढी खोलाले वर्षेनी गर्ने कटानी र इटहरीवासीले भोग्नुपर्ने हैरानीलाई निमिट्यान्न पार्ने काम मात्र गरेनन् । मृत्यु पछिको सँस्कारलाई व्यवस्थित बनाउने काममा उत्तिकै गज्जबले लागे र आफ्नै पहलमा दाताहरुसँग पैसा उठाएर गंगाजमुना मुक्ति घाटको निर्माण गरे । कृष्ण प्रणामी मन्दिर बनाएर सुन्दरताको नमुना पेस गरे । अहिले गंगाजमुना मुक्ति घाट एउटा नमुना घाटको रुपमा विकास भएको छ । अन्य शहरमा यसलाई हेरेर यस्तै संरचनाहरु तयार हुन थालेका छन् जुन इटहरीकै लागि एउटा गौरवको विषय हो ।

मुक्ति घाट बनाउने सपना बाँडेकै बखत २ करोड रुपैयाँको प्रतिबद्धता आएपछि आफू कम्मर कसेर लागेको बताउने घिमिरे घाट निर्माण गर्न अहिले सम्मको अवस्थामा २० करोड रुपैयाँ खर्च भएको बताउँछन् । त्यसमा सरकारी तवरबाट त्यत्ति ठूलो सहयोग नभएको उनको भनाइ छ । गुरु योजनाअनुसार वारि र पारि पनि घाट बनाइने भएता पनि अदालतमा मुद्दा परेको कारणले २ वर्ष काम गर्न नपाएको उनले सुनाए । पारिपट्टि अर्थात सुन्दरहरैँचा नगरपालिका क्षेत्रमा पनि घाट बनाउँदा खोला सानो हुने भन्दै इटहरीका जनप्रतिनिधिले घाट निर्माण रोक्न भन्दै मुद्दा लगाएका थिए । सुन्दरहरैँचा नगरपालिकातर्फ पर्ने घाट निर्माणको जग्गा सरकारी नभएकाले अदालतले घाट निर्माणको पक्षमा फैसला गरिदियो । फलस्वरुप अहिले घाट निर्माणको काम भइरहेको छ । हेमप्रसादले नेतृत्व गरिरहेको वृहत्तर मुक्तिधाम विकास समितिले अहिले मासिक रुपमा ७० हजार रुपैयाँ बराबरको खर्च कर्मचारीको तलबमा खर्चिने गरेको छ भने मन्दिरको आश्रममा करिब ६० जनाको परिवार छ । त्यो परिवारलाई खाना, आवास लगायतको समेत निःशुल्क व्यवस्थापन भइरहेको छ । 

घिमिरे आबद्ध प्रणामी समाजले भर्खरै मात्र सँस्कृत भाषामा अध्यापन गर्नका लागि राजधानीमा सँस्कृत विद्यापीठको स्थापना गरिसकेको छ । त्यहाँ अहिले ११ जना आवासीय र १४ जना बाह्य गरेर २५ जना विद्यार्थीहरु पढिरहेका छन् । ७० जनाको आवासीय विद्यालय बनाउने योजनासहित विद्यापीठको स्थापना गरिएको हेमप्रसादले हामीलाई सुनाए । देशभरि छरिएर बसेका प्रणामी समाजहरुको सहयोगमा सात वटै प्रदेशमा एक एक वटा सेवामुखी निजी विद्यालयहरु खोल्ने योजनामा लागेका घिमिरे इलामको मेलबोटे र उदयपुरको कटारीमा निजी विद्यालय खोलिसकेको बताउँछन् । “देशभरि ५ वटा धाम, १२५ वटा मन्दिर र हरेक प्रदेशमा एक एक वटा गुरुकुल खोलौँ भनेर लागिपरेका छौँ ।” घिमिरेले भने । 

कृष्ण प्रणामी सेवा समितिले इटहरीमा एउटा २५ शैया सहितको अस्पताल खोल्ने योजना लिएको रहेछ । यो क्षेत्रका हरेकले मृत्यु वरण गरेपछि रथावरण गरेर मुक्ति घाटसम्म लाने व्यवस्था गर्न लागिपरेका घिमिरे केही कानुनी अड्चनका कारण पहिला हस्पिटल खोल्ने र त्यसपछि हस्पिटलकै नाममा रथ सञ्चालन गर्ने तयारी भइरहेको बताउँछन् । अहिले हस्पिटलको निर्माण कार्य धमाधम भइरहेको छ भने हस्पिटलकै नाममा शववाहन अर्थात् रथ पनि किनिसकिएको छ । हस्पिटललाई अहिले नै २ वटा एम्बुलेन्स सहयोग आइसकेका छन् । समाजसेवा मन भित्रैबाट आउने एउटा धार्मिक आशक्ति हो । हेमप्रसादले निकालेको योजनामा रथावरणको लागि रथ खरिद गरिदिने आर्थिक सहयोग एक भारतीय गुरुले दिने भएका छन् । 

आफ्ना बुवाको पालादेखि शनिबार एक घण्टा भक्ति गर्ने, हरेक महिनाको अष्टमी र चतुर्दशीमा भजन गर्ने, राम्रो बन्नुपर्छ , समाजको लागि काम गर्नुपर्छ भन्ने आचरण पाएका घिमिरे वितृष्णा जगाएको राजनीतिको प्रभाव समाजमा परेकाले समाज नकारात्मक बनेको टिप्पणी गर्छन् । त्यसको सुधारको लागि सकारात्मक सोचको विकास गर्नुपर्ने उनको बुझाइ छ । सकारात्मक सोचको विकास कसरी गर्ने त ? पहिलेभन्दा अहिले अध्यात्ममा रुची राख्ने मानिसको कमी छ । धर्मले मान्छेलाई राम्रो बाटो हिँड, धुम्रपान वा मध्यपान नगर भनेर सिकाउँछ । यति मात्र सिकेपछि सकारात्मक समाज निर्माणमा सबैको सहयोग मिल्छ । समाजसेवालाई नै आफ्नो जीवनको पहिलो प्राथमिकता राखेर सेवाभावमा हिँड्ने हेमप्रसादलाई हाम्रो सलाम छ ।