प्रबिण दाहाल
राजधानी शहर काठमाडौँ निदाइरहेको बेला बिहान सबेरै मेरो यात्रा सुरु भयो, मेरो यात्रा माइक्रोबस मा बि पि हाइवे हुँदै ईटहरी सम्म को थियो, काठमाडौं को जाडो लाई छिचोल्दै माइक्रोबस तराई तिर लाग्यो साँझ पख तराई को न्यानो आभास हुँदै मेरो यात्रा सकियो । मैले काठमाडौंँ देखि ईटहरी सम्मको यात्रा सहज यात्रा भएको महसुस गरे। मेरो यात्रा यति मात्र थिएन,मेरो यात्रा त शहर देखि गाउँ सम्म को थियो तर एक दिनमा मेरो यात्रा सहर देखि सहर मै पुगेर रोकियो।
भोलि पल्ट साच्चै नै मलाई सहर देखि गाउँ सम्म पुग्न थियो ।
मैले सुनेको थिएँ मेरो गाउँ सम्म पनि बस जान थालेको छ रे,मैले यो पाली बसमा नै गाउँ जाने निर्णय गरे, तपाईंहरु लाई लाग्न सक्छ आइले सम्म नी बस नपुगेको यसको गाउँ कहाँ पर्छ भनेर, मेरो प्यारो गाउँ प्रदेश नं १ भोजपुर जिल्ला षडानन्द नगरपालिका वडा नं ११ आरुबोटे मा पर्दछ।
मेरो गाउँ प्रदेश नं १ को वर्तमान मुख्मन्त्री को गाउँ, मेरो गाउँ वर्तमान सञ्चार तथा सूचना प्रविधि, कानून, न्याय तथा संसदीय मामिला मन्त्री को गाउँ। तर अझै पनि हामीले हिउँदमा त केही सहज यात्रा गर्न सक्छौं तर वर्षायाम को यात्रा का लागि कठिनाई भोगी रहनु परेको छ।
बार्है महिना सहज यात्रा गर्ने अवस्था छैन।
हामी आजभोलि पनि वर्षायाम गाँउ को यात्रा तय गर्नको लागी छिमेकी जिल्ला संखुवाभा तुम्लिङटारसम्म जहाज वा गाडीमा पुग्न सकिन्छ। त्यसपछि कठोर उकालिको पैदल यात्रा गर्नु पर्ने अवस्था छ। तर हिउँदमा भने गाउँमा बस जान थालेको रहेछ।
मैंले पनि त्यही बस चडेर गाउँ सम्म पुग्ने यात्रा ईटहरी, धरान, धनकुटा, हिले, लेघुवा, प्याउली, याङ्पाङ हुँदै झ्याउपोखरी सम्म गरे, मलाई लाग्छ ईटहरी देखी प्याउली सम्मको यात्रा त्यो क्षेत्रको भौगालिक अवस्था अनुसार एकदमै सहज हो।
अरुण गाउँपालिका प्याउली बाट अघि लागेपछि सुरु हुन्छ कच्ची सडक, जुन सडकका मोडहरू बस त के सानो गाडी हरुलाई पनी सहज रुपमा मोड्न सक्ने अवस्थाका छैनन्, बसलाई त हरेक मोडहरुमा कम्तीमा एक पटक भएपनि पछाडि सरेर मोड्नु पर्ने अवस्था रहेछ। यही सडकमा हरेक दिन अरुण गाउँपालिका र षडानन्द नगरपलिका स्थानीय बसीहरुले जोखिम पूर्ण यात्रा गरिरहनु भएको छ।
मलाई लाग्छ मोडहरु ठूलो बनाउने काम स्थानीय निकाय कै पहल कदमिमा पनि हुन सकिने थियो धेरैं, ठूलो काम हो जस्तो त लाग्दैन, हाम्रा जन प्रतिनिधि हरुपनि हरेक दिन त्यही सडकमा हिनिरहनु भएको छ ? वहाँहरुले किन सम्बन्धित निकाय मा कुरा राख्न सक्नु भएन या कुरा राख्नु भए पनि किन काम गराउँन सक्नु भएन ? तपाईं हामी सबै मिलेर यो कुरा सम्बन्धित निकाय सम्म पर्याउनु हाम्रो पनि कर्तब्य हो, किन काम भएन छ भनेर खोज्ने कर्तब्य पनि तपाई हाम्रै हो। यो विषयमा सम्बन्धित निकायको धयानाकर्षण गराउँन चाहन्छु।
मेरो यात्रा ती मोडहरू छिचोल्दै साँझ पख झ्याउपोखरी सम्म पुग्यो।
म बच्चा अवस्थामा हुँदा को समय सम्झन्छु मैले चै मेरो गाउँमा गाडी हरु कुद्ने कुरा कल्पना पनि गरको थिएन । तर अहिले समय फरक भएको छ गाउँ गाउँमा,टोल टोलमा, घर घरमा, सडकका ट्रयाक हरु खुलेकाछन् ।
गाँउमा बस कुद्न थालेछ। सडक पिच गर्ने काम सुरु भएको छ अरे। बिजुली बत्ती पुगेको छ। म मेरो गाउँ मा विकास नै भएन भन्ने पक्षमा छैन (यो नितान्त मेरो व्यक्तिग धारणा हो।)
म यो कुरामा सहमत छु कि जति तिब्र गतिमा विकास ले फड्को मर्नुपर्ने थियो त्यो भएन। भविष्य लाई सोचेर दिगोबिकस हुनुपर्ने थियो त्यो भएन। विभिन्न योजना तथा आयोजन (परियोजना तोकिएको समयमा सम्पन भएन। विभिन्न योजनाहरू कागजी रूपमा मात्र सम्पन भए। गाउँमा उत्पादन भएका कुरा हरुको लागि उचित बजार भएन ।
विकास भएको भन्दा पनि समयको माग अनुसारको परिवर्तन मात्रा भन्न रुचाए मैंले चै ।
झ्याउपोखरी हाम्रो गाउँको बजार एरिया पर्छ। मेरो घर बजार बाट केही तल रहेकोले म पैदल हिँड्दै घरतिर लागे । मेरा गाउँ–घर का हरेक कोठेबारीहरु पहेंलै भएका रहेछन् । जता हेरे पनि लटरम्म सुन्तला पहेलपुर पाकी रहेका थिए ।
मैंले थाहा पाउँदा ति सुन्तलाहरू डोकोमा बोकेर बेच्न घण्टौं हिँडेर छिमेकी जिल्ला संखुवाभामा तुम्लिङटार लानुपर्ने आवस्था थियो, तर अइले समय परिवर्तन भाईसकेको छ र घर–घर मै गाडी लिएर व्यापारीहरूले आँफै टिपेर धरान बाजार लाग्न थालेका छन् । यो अवस्था लाई पनि परिवर्तन भएको त मन्नसक्छू, तर ती सुन्तलाहरू लिएर जाने बाटोहरु सम्झँदा यो उचीत बाजार ब्यवस्थापन चै पक्कै हैन ।
हाम्रा यि सुन्तला हरूलाई हाम्रो आफ्नै ठाउँमा प्रशोधन गर्न सक्ने ठाँउ (फ्याक्ट्री)हरू बनाउन या चिस्यान केन्द्र बनाएर स्टोर गरी राख्ने ठाउँ बनाउन, हाम्रा यि उत्पादन हरुको उचीत बाजार ब्यवस्थापनमा सम्वन्धित निकायले खासै चाँसो नदेखाएको पाएँ । बाजार ब्यवस्थापन विषयमा पनि सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण हुनेछ भन्ने आशा राखेको छु ।
गाउँ पुग्न लाई हामीलाई जति सहज छ त्यो भन्दा गरो हामीलाई सहर फर्कनलाई छ। मैंले गाउँबाट सहर फर्कने बेला हवाईजहाजमा फर्कने विचार गरे । मेरो गाउँ बाट मेरो जिल्लाको एकमात्र विमानस्थल भोजपुर जानु भन्दा छिमेकी जिल्ला संखुवासभाको तुम्लिङटार विमानस्थल जान भौगोलिक दूरीका अनुसार नजिक पर्न जान्छ । विडम्बना मेरो गाउँबाट विमानस्थल सम्म एउटै गाडीमा पुग्नसक्ने अबस्था छैन । १२ वर्षदेखी निर्माण कार्य सुचारु भएर अलपत्र रूपमा रएको लम्सुवाघाट को अरुण नदी तर्ने मोटरेवल पुल हाम्रो क्षेत्रका नेताहरुको प्रतेक निर्वाचनमा भोट माग्ने प्रमुख एजेण्डा मात्र भैरहेको छ। हामि विमानस्थल सम्म आउनलाई बजारदेखी एउटा गाडी चडेर अरूण नदी सम्म आएर झोलुङ्गे पूल तार्नुपर्ने बाध्यता छ ।
अब कुरा गरौं तुर्के देखि तुम्लिङटार बिमानस्थलसम्मको भौगोलिक दूरीका हिसाब गर्ने हो भने जम्मा दूरी तीन–चार किलोमीटर होला तर त्यहाँको गाडी भाडा रु एक हजार रुपैयाँ छ । यहाँ यातायात व्यावसायीहरूको हाली–मुहाली छ, मनोमानी ढंगमा भाडा उठाइरहेका छन् । तर सरोकार वाला निकायहरुले कुनै चाँसो गरेका छैनन् र यो समस्या षडानन्द नरपालिकाको को वडा नं १०,११,१२,१३, र १४ का स्थानिय बासिन्दाहरुले प्रतक्ष्य रूपमा खेपिरहेका छन् । यो समस्या समाधानको निम्ति षडानन्द नगरपालिकाका सम्बन्धित निकायको धयानाकर्षण होस् ।
गाँउमा रहेका समस्याहरूको समाधानका लागी सम्बन्धित ठाउँमा पुर्याउने कर्तब्य हाम्रा जनप्रतिनिधि र तपाईं हामी सम्पूर्ण स्थानीय बासीहरुको हो ।
चुनावमा भोट हालेर जनप्रतिनिधि चुनेर मात्र हम्रो कर्तब्य सकिएको छैन । जनप्रतिनिधिहरूलाई सजक गराउनु पनि तपाई हाम्रो कर्तब्य हो ।
सहर देखि गाउँ सम्म को यात्र संस्मरण मैले यो लेखिरहँदा हवाईजहाज माथी उडिरहेको छु र यो लेख हजुरहरुले पढी रहनु भएको बेलामा म सकुशल काठमाडौंँ सहर फर्किसकेको छु । धन्यवाद ।
षडानन्द नगरपालिका वडा नं ११ अरुबोटे , हाल काठमाडौंँ नेपाल ।
_1720278409.jpg)
