प्रकाश बन्जारा
इटहरीः कुनै समय रोजगारीको लागि विदेश भौतारिएका सुनसरीको रामधुनी नगरपालिका वडा नम्बर ४ का सुरकुमार राई अहिले आफ्नै तरकारी बारीमा मस्त छन् ।
सिजनको तरकारी र खेतीबारीमा व्यस्त सुरकुमारले तरकारीमा मेहनत गरे राम्रो गर्न सकिन्छ भनेर बुझेका थिएनन् । तरकारी खेती सम्बन्धि रामधुनी नगरपालिकाले सञ्चालन गरेको कृषि तालिमममा सहभागी भएपछि सुर कुमारलाई मौसमी तरकारी खेतीमा जोश पलाएको थियो ।
आफु वैदेशिक रोजगारीमा मलेसिया रहँदा समेत अर्गानिक तरकारी खेती गरेका राई नगरपालिकाको तालिम पछि यत्ति त गर्न सकिहालिन्छ नी भन्दै खेतीमा होमिएका थिए । सुरुमा त उनलाई होला र भन्ने शंका पनि थियो तर जव पहिलो सिजनमा राम्रो टमाटर फलाए त्यसपछि आशा र हौसला बढ्दै गयो । नभन्दै दुई बर्ष अगाडी सुरेन्द्र कुमार राई भनेर चिनिने सुरकुमार रामधुनी नगरकै नमुना किसानको रुपमा नगरपालिकाबाट पुरस्कृत भए ।
नगरपालिकाबाट पुरस्कृत भएर ५५ हजार नगद समेत हात पारेका सुरेन्द्र कृषिमा भबिष्य छ भनेर खोज्नेहरुको भिडमा पर्छन । आफुले राम्रो तरकारी उत्पादन गर्न थालेपछि छोरा र छोरीलाई समेत कृषि अध्ययन गर्न उत्साहित गरेका सुरेन्द्रले आफ्नो ४ कट्ठा जमिनमा मौसमी तरकारी खेतीगर्ने गरेका छन् भने केहि भाडाको जमिनमा अन्य खेती लगाउँछन् ।
मलखादको प्रयोग नगरीकनै तरकारी खेतीगर्ने राईसँग अर्गानिक मल तयार गर्ने राम्रो आइडिया छ । आफुसँग भएको बंगुर र भैँसीको मललाई खाडल बनाएर अझै केही समय कुवाई सकेपछि गतिलो मल तयार हुन्छ त्यो मलले तरकारीलाई त हानी गर्दैन नै उव्जिएको तरकारी समेत स्वादिष्ट र पोषिलो हुन्छ ।
पछिल्लो समयमा बजारमा रसायनिक मलको प्रयोग गरी धेरै तरकारी र फलफुल आउने भएकाले अर्गानिक मलबाट पनि खेती सम्भव छ र त्यसबाट पनि राम्रो आम्दानी गर्न सकिन्छ भन्ने विश्वास बोकेका सुरेन्द्र एक सिजनको टमाटर खेतीबाट मात्रै बार्षिक ६ लाख देखि ७ लाख सम्म कमाउन सकिने बताए ।
टमाटर पाक्न थालेपछि हरेक दोस्रो दिन टिप्नै पर्ने राई बताउँछन् । हरेक दिन १ क्विटल सम्म टमाटर बिक्री गरीरहेका सुरेन्द्र बेला बेला टमाटर बोकेर बजार जान्छन् तर प्राय जसो ठेकेदारहरु उनको बारीमै किन्न आइपुग्छन् । अर्गानिक भएकाले पनि उनको टमाटरको माग ठुला तरकारी व्यावसायीले गर्ने गरेका छन् । आफँै बजारमा बैच्न सके राम्रो नाफा कमाउन सकिने भएपनि बारीमा हेरचाह गर्न र बजार पुग्न नभ्याउने भएकाले ठेकेदारलाई दिनुपर्ने गरेको राईले बताए । त्यसो त उनकी जीवन संगिनी पनि धेरै समय बारीमै हुन्छिन् । सिजनमा बेला बेला आफुले उव्जाएको तरकारीले भाउ नपाउँदा नाफा गर्न गाह्रो हुने भएपनि अर्गानिक तरकारी बारीबाट घाटा बेहोरेको अनुभव सुरेन्द्रलाई अहिले सम्म छैन ।
सोलुखुम्बुको नेचा बतासेबाट तराई झरेका सुरेन्द्र लाई पहिला त कृषि पेशागर्न अनौठो लाग्थ्यो । तरकारी खेती सुरु गर्नुअघि उनले केही समय पशुपालन व्यावसाय पनि गरे तर पशुपालनबाट भनेजति र सोचेजति आम्दानी गर्न नसकेपछि तरकारी खेतीमा उनको मन गएको रहेछ ।
अहिले सुरेन्द्रसँग तीन छिमलको टमाटर लटरम्म फलेको छ । एउटा छिमलको टमाटर धमाधम बिक्री हुँदैछ भने अर्को छिमलको टमाटर पनि फल्न थालिसकेको छ उता तेस्रो छिमलको टमाटर हुर्कँदै गरेको छ ।
कडा मेहनतका बावजुत पनि कोरोना महामारी सुरकुमारलाई पनि निकै महंगो पर्यो । फलेको तरकारी बारीमै नस्ट गर्नुपर्दाको पीडा उनी लगायत धेरै किसानहरुलाई नै थाहा छ । त्यसो त धेरै हार गुहार गरेपछि कोरोनाको लकडाउनको बेलाको क्षतिपुर्ती स्वरुप सुरकुमारले ४० हजार रुपैँया पाएका थिए । गत बर्ष नमुना किसानको रुपमा पर्न सफल भएका उनलाई प्रदेश सरकार र कृषि ज्ञान केन्द्र इनरुवाको सहकार्यमा नेट हाउसको अनुदान आएको छ । अनुदान ठुलालाई सहजै आउन तर पहुँच नहुने किसानको लागि निकै गाह्रो हुने अनुभव पनि सुरेन्द्रले गरेका छन् ।
७ लाख रुपैँयाको अनुदान पाउँदा उनलाई पहिला आफ्नै खर्चमा नेट हाउस बनाउन र पछि निरिक्षण र अनुगमन पछि मात्रै रकम उपलव्ध गर्ने भनिएको थियो । गाउँ घर छर छिमेक गरेर सुरेन्द्रले १३ तोला सुन बटुले र बैँकमा राखेर पैसा निकाले त्यो सुनको व्याज झण्डै ६ महिना सम्म तिर्नुपरेको तितो अनुभव उनले हामीलाई सुनाए । पुरै संरचना तयार गरेपछि उनलाई अनुदान बापतको रकम भुत्तानी गरिएको थियो । उनले झण्डै डेढ कट्ठा जग्गामा नेट हाउस बनाएका छन् । बाहिरी जाली भएको नेट हाउसले तरकारीलाई आवश्यक पर्ने घाम र पानी सबै दिने भएकाले त्यो खेतीका लागि उपयुत्तः हुने सुरकुमारको भनाई छ । अहिले त्यो नेट हाउसमा पनि टमाटर नै रोपिएको छ । छेउको माचमा लौका झुण्डिएका छन् भने बारीमा रायको साग फुलेको छ ।
केही समय अघि निकै बंगुर समेत पालेका थिए राईले तर अचानक आएको रोगले उनका धेरै बंगुर मरेर सकिए । अहिले उनिसँग एउटा मात्रै बंगुर बाँकी छ । तरकारी बाली र अर्गानिक मौसमी तरकारीको बारेमा जान्न आउने जो कोहीलाई आफुले जानेको सीप सिकाउने राईले बताए ।
_1720278409.jpg)
