प्रकाश नेपाल
इटहरीः यस भिडियोमा हामी हिडन लेक, पूर्वको फेवा ताल, राष्ट्रिय सम्मानित ताल, १६ विघे आदि उपनामले परिचित रास तालको जानकारी दिनेछौं । भने तालसम्म पुग्ने बाटोको जानकारी समेत दिनेछौं । भने तालसम्म पुग्ने बाटोको जानकारी समेत दिनेछौं । २०७१ सालदेखि पर्यटन प्रबद्र्धन गर्न शुरु गरिएको रासताल अहिले पूर्वको पर्यटकीय गन्तव्य बनेको छ । हरियाली, शित्तल र रमणीय वातावरण सहितको रास तालको भिडियो सहित यो सामाग्री यहाँ पस्किएका छौ ।
इटहरीबाट तरहरासम्मको कोशी राजमार्ग स्तरोन्नती पश्चात आकर्षक देखिन्छ । नेपाल सरकारको गौरबको आयोजना जोगबनी किमाथांका सडकखण्ड अन्तर्गतको इटहरी–तरहरा सडकको निर्माण कार्य सम्पन्न भइसकेको छ ।
रंगरोगन गर्नेदेखि सडकबत्ती जडान गर्ने काम समेत लगभग सकिएको छ । इटहरीबाट तरहरा बजार ६ किलोमिटरको दुरीमा पर्दछ । तरहरा बजार प्रवेश गर्ने चौकबाट पश्चिम तर्फ थप ६ किलोमिटर भित्री बाटोको यात्रा गरेपछी रास ताल पुगिन्छ । यता इटहरी बजारबाट पश्चिम, पूर्वपश्चिम राजमार्गको कान्छी चौकबाट भित्र बक्लौरी हुँदै जम्मा ८ किलोमिटरको यात्रा पश्तात पनि रास ताल पुगिन्छ ।
तरहरा बजार र कान्छी चौकबाट यहाँसम्म पुग्नका लागि अटो तथा सफारीहरु प्रसस्तै पाइन्छन् । हामी चाँहि इटहरी, तरहरा हुँदै जादाँ भित्री बाटो बिर्सेर धेरै ठाउँ सोध्नुप¥यो । मोड तथा चौकहरुमा साईनबोर्ड नलगाईएकाले नयाँ पर्यटकहरुलाई जान आउन समस्या हुनसक्छ । यो समस्यालाई रास ताल संरक्षण समितिले बेलैमा ध्यान दिन जरुरी छ । स्थानीयसँग सोधीखोजी गर्दै हामी ताल परिसरसम्म पुग्यौ ।
२०७१ सालमा आधिकारीक रुपमा पर्यटकहरुका लागि खुल्ला गरिएको ताल वरिपरी घुम्न कुनैपनि शुल्क तिर्नु पर्दैन । तर बोटिङ गर्नका लागि भने १ सय ५० देखि ३ सय रुपैयाँसम्म तिर्नुपर्छ । अन्य सिमसार क्षेत्रहरुमा प्लाष्टिकको आधुनिक पाईडल बोट चलन चल्तीमा आइरहेको बेला यहाँ भने काठको परम्परागत डुंगा चढ्न पाईन्छ ।
तालको क्षेत्रफल ठुलो भएका कारण ओरिजिनल डुंगामा बसेर शयर गर्दा पैसा चाँहि मज्जाले असुल हुन्छ । सप्तकोशी नदीमा धेरैबर्ष डुंगा खियाएका अनुभवी काकाले फनफनी तालमा घुमाउँछन् । अनि घुमिसकेपछी पर्यटकहरु आनन्दीत भएर घरतिर बाटो लाग्छन् ।
तालको पूर्वपट्टी जंगलको बीचबाट गएको बाटोलाई पछ्याउदै अलिक अगाडी जाने वित्तिकै पर्यटकहरु बस्नका लागि बनाइएका फलैचा र कटेजहरु छन् । हामी यहाँ पुग्दा विभिन्न पर्यटकहरुका ग्रुप बसेर मस्त गफमा भुलिएका थिए । तालको उत्तरपट्टी फराकिलो चौरी छ । यो ठाउँलाई पिकनिक स्पोटका रुपमा विस्तार गरिदैछ, भने बालबालिकाहरुका लागि चिल्ड्रेन पार्कको शुरुवात पनि भएको छ ।
चौरीमा गाईवस्तुहरु मज्जाले चरिरहेका थिए भने सल्लाघारीको शितल ताप्दै पर्यटकहरु गुन्द्री र चकटीमा पल्टिरहेका थिए । कोही भने हासीठट्टा गर्दै गफमा मस्त थिए अनि कोही चाहि फलैचामा बसेर शित्तल ताप्दै थिए । हामीलाई लाग्यो, प्राकृतिक सुन्दरतामा रम्न, घुम्न र बस्न सबैलाई मनपर्ने रहेछ ।
सुनसरी जिल्लाको रामधुनी नगरपालिका वडा नं. ७ मा अवस्थित रास ताल ६१ हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको छ । कुल क्षेत्रफल मध्ये १० हेक्टर तालले ओगटेको छ । बाँकी ५१ हेक्टर क्षेत्रफलमा पार्क, पिकनिक स्पोट, पर्यटकहरुलाई बस्नका लागि कटेज र फलैचाहरु साथै अन्य संरचनाहरु निर्माण गरिदैछ । पिकनिक स्पोर्ट नजिकै भने बुद्धको शालिक निर्माण सम्पन्न भइसकेको छ ।
किरात लिपिका प्रबद्र्धन इमानसिंह चेम्जोङ्गको स्मृतिमा निर्माण गरिएको ताल शुरुवातमा सानो थियो । पछि भने यसको आकारलाई बढाएर १० हेक्टरमा पु¥याइएको हो । इमानसिंह चेम्जोङ्गको स्मृतिमा ताल निर्माण गरेर राष्ट्रिय सम्मान पाएको ताल भएकाले छोटो रुपमा रास ताल भनिएको हो ।
२०७१ सालदेखि २०८० सालसम्म आउँदा ९ बर्षभित्र तालले आफ्नो रुप फेरेको फेरै छ । स्थानीय सरकार र प्रदेश सरकारको बजेटमार्फत धमाधम नयाँ संरचनाहरु निर्माण भइरहेका छन् । साथै तालको विकासमा स्थानीयबासीहरुको पनि उत्तिकै चासो रहेको छ ।
माछापालन समेत गरिएको यस तालमा धरान, इटहरी र अन्य ठाउँहरुबाट फिसिङका लागि दैनिक मानिसहरु आउने गर्दछन् । ताल समितिले १ सय देखि २ सय रुपैयाँसम्म शुल्क लिएर फिसिङ गर्ने अनुमति दिएको छ । तर फिसिङ स्टीक बाहेकका जाल हाल्ने, दुवाली थुन्ने जस्ता अरु तरिकाले भने माछा मार्न पाईदैन । शुल्क तिरेपश्चात जति केजी माछा मारेर लगेपनि अतिरिक्त शुल्क लाग्दैन । दिनभरीमा कसैले २ देखि ४ केजीसम्म माछा मार्छन् भने कसैको हातमा एउटा पनि पर्दैन ।
प्रत्येक बर्षको मंसिरे पूर्णिमामा लोपउन्मुख जनजातिहरुको परम्परा र संस्कृति जोगाइराख्ने उद्देश्यले जनजातिहरुको नृत्य पनि आयोजना गर्ने गरिन्छ । विशेषगरी राउटे, कोचे, मेचे आदि जातिहरुको संस्कृति झल्काउने भेषभूषा सहितको नृत्य अवलोकन गर्न मानिसहरुको ठुलै भिड जम्मा हुने गर्दछ। यसरी हेर्दा रास तालले संस्कृति संरक्षणमा पनि जोड दिएको पाइन्छ ।
भित्रपट्टी विभिन्न संरचनाहरु निर्माण गरेर तालको स्तरोन्नती गरिदैछ भने बाहिरपट्टी स्थानीयबासीहरु रोजगारी र व्यापारीक सम्भावना देखिरहेका छन् । हाल २–३ वटा होटलहरु सञ्चालनमा रहेकाले पर्यटकहरुको राम्रै भिडभाड हुने गर्दछ । पानीपुरी, चटपटे र कुल्फी दोकानहरु पनि रहेका छन् ।
पर्यटकहरुको चापलाई व्यवस्थापन गरी आयआर्जन गर्नका लागि थप होटलहरुको आवश्यकता महसुस गर्दै हामीले कुल्फी चाहि खाने निधो ग¥यौ । घामले तातिएको जिउ र सुकेको मुखलाई कुल्फीले केही भएपनि आराम दियो ।
तालको दक्षिणतर्फ टायल लगाएर वरिवरी घुम्नका लागि बाटो बनाइएको छ भने साईडमा रहेको खाली ठाउँलाई विभिन्न फुलहरु रोपेर पार्क निर्माण गरिदैछ । हिड्दै जाँदा व्यक्तिगत रुपमा पालिएका खरायो र अजिंगर देख्न पाइयो ।
हिडेर १० हेक्टर क्षेत्रफलको ताल वरीपरी एक फन्का लगाउन हामीलाई १ देखि २ घण्टाजति लाग्यो । ताल वरिपरी जुनसुकै ठाउँमा पनि बसेर आनन्द लिन सकिन्छ । भने ठाउँ ठाउँमा जडान गरिएको खानेपानीको धारामा हात थापेर पानी खाँदा अझै रमाइलो महशुस हुन्छ ।
हिड्दै जाँदा पश्चिमतर्फ जंगलको बीचमा तालभित्रै सम्म आउनेगरी काठको विश्रामस्थल बनाइएको छ । यहाँबाट तालदेखि पूर्वको भाग अवलोकन सकिन्छ भने एकैछिन आराम गरेर गफिन पनि सकिन्छ । हालसालै निर्माण गरिएको यो काठे घर रंगरोगन गरेर चिटिक्क पारिएको छ । यहाँ बसेर पूर्वतर्फबाट आउने सिरसिर हावा खादै हामीले करिब ४० मिनेट बितायौं ।
पर्यटनको प्रचुर सम्भावना भएको रास ताल रमणीय र सुन्दर देखिन्छ । तर यहाँ आउने पर्यटकहरुले ल्याएका तयारी खानेकुराका खोल, पानीका बोतल आदि फोहोरका कारण रास तालले आफ्नो सुन्दरता निर्खान सकेको छैन । भने युवाहरुले जंगलको बीचमा बसेर होहल्ला गर्दा परिवार सहित घुम्न जाने पर्यटकहरुलाई केही अप्ठ्यारो महशुस भएको देखियो । ताल संरक्षण समितिले यस्ता समस्याहरुलाई बेलैमा व्यवस्थापन गर्न सके राष्ट्रिय सम्मानित ताल साच्चिनै लोभलाग्दो हुनेथियो ।
