दुर्गा उप्रेती
म सानो हुँदा बिगौ जग्गा हुनेहरुले कठ्ठा मात्र खेती जग्गा हुनेलाई मान्छे नै गन्दैनथिए । खेतबारीबाट उत्पादन गरेको खाद्यन्न बर्षदिनभरी खानेहरु धनी हुन्थे । बजारबाट चामल खरिद गरेर बर्षभरी खानेहरुलाई गरिबको दर्जा दिईन्थियो । कठै मेरो देशका खेतबारी यसबेला सबै बाझो छन् रे । तिनै खेतबारीमा सिंचाई हुने खोला, नाला, कुलो र पैनी सबै सुके रे । यसबेला आएर कत्तै कत्तै फाटफुट्ट खेती गर्ने किसान देखियो भने विचरा कति गरिब ? गरिबको पराकाष्टा भनेको यहि हो भनिन्छ रे । कठै मेरो कृषी प्रधान देश !
म सानो हुँदा हिलोमा कट्टु मात्र लगाएर समकालिन साथी सङ्गीसँग छ्याप छ्याप हिलोमा खेल्थियौं । त्यो दबदबे हिलोमा धान रोप्दाको आन्नदको यहाँ कुरै नगरौं । बर्खे पानीमा आमाको आँखा छलेर घुम फ्याकी छमछम भिजेको आनन्द बेग्लै । घर नजिकैको खोलामा आएको बर्खेबाढीको भेलमा हिलो लुगासँग छ्याम्ल्याङ्ग पौडी खेलेको आनन्द आहा... !
कठै मेरो देश ! अहिलेका बच्चाहरुले माटो, धुलो छोए भने, तिनै बच्चाका बुबाहरुले कोदालोको सँगतमा हुर्केका, अनि बच्चाकी आमा धान र मकै गोड्दै हुर्केकी नारी अतालिँदै दौड्दैँ आफ्ना बच्चालाई हरे भगवान किन त्यो धुलो माटो छोएको ? जम्स हुन्छ । अब बिरामी हुने भयौं भनेर त्यो बाला दिमागमा माटो, हिलो भनेको टिकाणु हो भन्ने भय भरी दिन्छन् ।
त्यो बच्चाले न त माटोको, न त हरियो झारको स्पर्श पाउँछ , न त आकाशबाट परेको पानीको !
कठै मेरो देश ! माटो, हिलो, झार , पानीको अनुभवको ठाँउमा एउटा पाँचौ तल्ले इट्टा र सिमेन्टले बनेको महल भित्रको बन्देजमा हुर्केको बच्चालाई ६,७ बर्षको उमेरदेखि डाक्टरकोमा लगेर मानसिक तनावको परामर्श ,रसमायनिक जन्य औषधी खुवाउँछौ अनि गर्वका साथ म त धनी मान्छे, मैले मेरो बच्चालाई सबै सुविधा दिएको छु भन्छौ ।
एउटा इट्टा सिमेन्टको बन्द महल भित्र रसायनिक मिस्रित खाना खुवाएर हुर्काएको मान्छेले हाम्रो देशलाई कता लान्छन् होला ?
कठै मेरो देश ! कुनै समय कृषी प्रधान देश भनेर चिनिने छिमेकी मुलुक लगायत बिभिन्न देशमा खाद्यन्न निर्यात गर्ने देश, अहिले अष्ट्रेलिया लगायत बिभिन्न देशबाट चना, गहुँ,अझ पुजामा चढाउँने जौँ जस्ता खाद्यन्न आयत गर्न पर्छ रे । नेपालको हरियाली हेर्न जाने विदेशीहरुले सिकेर उनीहरुको देश हरियाली बनाए रे , तर मेरो देशको जंगल मासेर महल बने रे ।
कठै मेरो देश ! आफ्नै देशमा उत्पादन भएका स्वस्थ्यकर लुगा लगाउँदा पाखे हुन्छ रे , विदेशीको हरेक केमिकल मिसाएका झ्ल्याक झुलुक लुगामा रमाउछन् रे । मेरा देशका युवा पुस्ताहरु आधुनिकताको नाममा शरिरमा रोग भित्र्याएको पत्तै पाउँदैनन् रे ।
कठै मेरो देश ! मेरो बालापनको पुनः स्मरण गरे, त्यो समयमा घिरौंलाको सब्जी खाई नसकेर गाईलाई खोले पकाएर दिन्थियौं । अस्ती मेरी तिनै दिदि जसले घिरौंलाको खोले गाईलाई दिन्थिन । उनको कौशीमै एउटा घिरौंला फलेको देखेर हर्षले गद्गद भएर कलिलै घिरौंलाको सब्जी पकाईन रे ।
अस्ती एउटी महिलाको टिकटक हेरे, कौशीमा खेती शिर्षकका बहुँत उत्सुकताका साथ हेरे । हुन त म टिकटकलाई पछ्याउने मान्छे होइन । तर पनि कृषी बिषयको भएर हेर्ने उत्सुक्ता जाग्यौं । त्यो टिकटक पूर्ण रुपमै हेरे । त्यस्तै पाँच तले निर्जीब महलको छतमा दुईवटा प्लाष्टिकको बोरामा दुईवटा घिरौंलोको लहरा र अरु ती वटा गमलामा एक एक गरि खुर्सानी , साँग र दुई पत्ता धनिया देखाएर कृषीमा पिएचडी गरे जस्तै भाषण सल्लाहा दिइएको रहेछ । त्यस टिकटकमा अझ कुमारी माटो जंगलबाट ल्याएर कौशी खेती गर्नु भन्ने सल्लाहा दिएको सुने । मलाई कस्तो, कस्तो लाग्यो । मेरो देशको माटोको कुमारीत्व पनि अब जंगलमात्र बाँकी रहेछ । त्यो टिकटककी महिला हर्षउत्सवका साथ मेरो कौशी खेतीको भिडियो एक लाख ८५ हजारले हेरे भन्दै दङ्ग थिइन् । यता म चाँही भने कठै मेरो देश ! कृषी प्रधानबाट कौशी प्रधानमा पुगेछ !!!
- मेलर्वन, अष्ट्रेलिया
_1720278409.jpg)
