साउनदेखि प्रदेश १ सरकारले सगरमाथा टिन्स क्लब (म अघि बढ्छु) कार्यक्रम सार्वजनिक गरेको छ । प्रदेश १ का सामुदायिक विद्यालयका कक्षा ९ देखि १२ सम्म पढ्ने विद्यार्थीलाई लक्षित गरेर ल्याइएको यो कार्यक्रमले विद्यार्थीहरूको सर्वाङ्गीण विकास गर्ने प्रदेश सरकारले दाबी छ ।

पाठ्यक्रमभन्दा बाहिरका कुराहरूमा केन्द्रित हुने सगरमाथा टिन्स क्लब कार्यक्रम समन्वय इकाइका प्रदेश संयोजक नियुक्त भएका छन् पूर्व विद्यार्थी नेता नवराज राई । सगरमाथा टिन्स क्लब र यसको कार्यक्रम, लक्ष्य र उद्देश्यका बारेमा गरिएको कुराकानीः

क्लब भन्नेबित्तिकै सामाजिक संस्था भन्ने बुझिन्छ । तर, सगरमाथा टिन्स क्लब त सरकारले खोल्यो । कसरी खोलियो यो क्लब ?
सगरमाथा टिन्स क्लब प्रदेश १ सरकारको खासगरी आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्रालयको नेतृत्वमा बनेको क्लब हो । यो क्लब सञ्चालन गर्न एक कार्यविधि बनेको छ । सगरमाथा टिन्स क्लब सञ्चालन तथा व्यवस्थापन कार्यविधि २०७५ बनेर यो क्लब सञ्चालनमा आएको छ ।

क्लबले के के गर्नेछ ?
यो क्लबले कार्यविधि अनुसार विभिन्न ९ बुँदामा उद्देश्य प्रष्ट बनाएको छ । जसअनुसार विद्यालयमा आधारित सचेतनामूलक तथा जागरणमूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने, लागू औषध दुव्र्यसनको प्रयोगको न्यूनीकरण गर्नलाई चेतनामूलक पाठ्यक्रम, तालिका निर्देशिका तथा कार्यक्रम सञ्चालन गर्नेदेखि विपत व्यवस्थापनसम्मका विभिन्न उद्देश्यहरू छन् । यही उद्देश्यमा रहेर सगरमाथा टिन्स क्लबले प्रदेश १ का विभिन्न विद्यालयहरूमा काम गर्छ ।

क्लबले १४ जिल्लामै पुगेर काम गर्न जिल्लामा कोको रहन्छन् ?
हामीले १४ जिल्लामै प्रशिक्षकहरूको नियुक्ति गरेका छौँ । उहाँहरूले आवश्यक प्रशिक्षण दिनु हुनेछ ।

हामीसँग मेची कोरिडोरमा ताप्लेजुङमा रमेश घिमिरे, पाँचथरमा श्रीप्रसाद माङयुङ, इलाममा रामप्रसाद सुवेदी रवीन्द्र र झापामा डम्बर अधिकारी प्रमुख प्रशिक्षक हुनुहुन्छ । कोशी कोरिडोरमा मोरङमा भवानी खनाल, सुनसरीमा अर्जुन बिष्ट, धनकुटामा पदमराज रखाल, तेह्रथुममा कल्पना पौडेल, सङ्खुवासभामा जीवनकुमार श्रेष्ठ र भोजपुरमा दुर्गा योन्जन हुनुहुन्छ ।

यस्तैगरी, सगरमाथा कोरिडोरका जिल्लाहरूमा उदयपुरमा तुलसीराम चौलागाई, खोटाङमा विजय लुइँटेल, ओखलढुङ्गामा अभिनन्दन गुरुङ र सोलुखुम्बुमा विकास श्रेष्ठ हुनुहुन्छ । उहाँहरूले हाम्रो उद्देश्य अनुसारका तालीम र प्रशिक्षणहरू आवश्यक विज्ञ ल्याएर गर्नुहुनेछ ।

क्लबलाई कसले नियमन र निर्देशन गर्छ ?
यो क्लब सधँै नियमन र निर्देशनमा सञ्चालन हुन्छ । यसको लागि प्रदेश सरकारले पाँच सदस्यीय निर्देशक तथा अनुगमन समिति बनाएको छ । जसमा आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्री संयोजक, आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्रालयका सचिव सदस्य सचिव हुनुहुन्छ भने प्रदेश सरकारका प्रमुख सचिव, सामाजिक विकास मन्त्रालयका सचिव र आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयका सचिव सदस्यको रूपमा रहनुहुन्छ । यो समितिले आवश्यक ठानेमा सम्बन्धित विषयका विज्ञहरूलाई आमन्त्रण गरेर काम गर्न सक्छ । यसैबाट सगरमाथा टिन्स क्लबको नियमन र निर्देशन हुन्छ ।

क्लब गठनको प्रक्रिया के छ ? कोको अटाउँछन् क्लबमा ?
सामुदायिक विद्यालयका कक्षा ९ देखि १२ का विद्यार्थीहरूलाई लक्षित गरिएको यो क्लबमा १५ जनाको समूह अटाउने छ । जसमा अध्यक्ष एक जना, उपाध्यक्ष महिलासहित दुई जना, सचिव एक जना, कोषाध्यक्ष एक जना र सदस्यहरू १० जना रहन्छन् ।

क्लब सञ्चालनको लागि विद्यालय तहको कार्यक्रम कार्यान्वयन समिति बनेको हुन्छ । सात सदस्यीय यो समितिमा प्रधानाध्यापक संयोजक र शिक्षक नायक सदस्य सचिव रहनेगरी महिला शिक्षक एक जना, विद्यालयमा गठित किशोरकिशोरी क्लबबाट दुइ जना, अभिभावकबाट एक जना, स्वास्थ्य विषयको शिक्षकबाट एक जनाको समिति बन्छ । यसले क्लबको कार्यक्रम कार्यान्वयन गर्नमा सघाउ पुर्याउँछ । यसको लागि प्रदेश सरकारले ५ हजार रुपैयाँ बीउ पूँजीको रूपमा दिन्छ ।

यस्ता क्लबहरू कति सामुदायिक विद्यालयमा गठन हुन्टन् ? हालसम्म कति गठन भए ?
हालसम्म माननीय मन्त्री हिक्मत कार्कीले दिएको तथ्याङ्कअनुसार १ सय ४० विद्यालयमा सगरमाथा टिन्स क्लब गठन भएका छन् । प्रदेश १ मा कति सामुदायिक विद्यालयहरू छन् भन्ने पछिल्लो तथ्याङ्क सामाजिक विकास मन्त्रालयमा समेत आएको छैन । २०७३ को तथ्याङ्क अनुसार १ हजार ९ सय ६५ वटा सामुदायिक विद्यालयहरू भएको देखिन्छ ।

अहिले बढेको अनुमान गर्दा २ हजार हाराहारी सामुदायिक विद्यालय प्रदेश १ मा भएको अनुमान गर्न सकिन्छ । यी विद्यालयहरूमा २ लाख विद्यार्थीहरू अध्ययनरत छन् । उनीहरूमाझमा पुगेर क्लब बनाउने र कार्यक्रमहरूको सफल कार्यान्वयन गर्ने हाम्रो उद्देश्य हो । उत्तरदायी युवा पुस्ता निर्माण र लागूऔषध नियन्त्रणमा सगरमाथा टिन्स क्लब धेरै महत्वपूर्ण हुनेछ ।

क्लबबाट विद्यार्थीहरूले विभिन्न रचनात्मक क्रियाकलापबाट बिपतको पूर्व तयारी, उद्धारदेखि राहतसम्मका काम गर्न, लागूऔषध नियन्त्रण गर्न, बालविवाह तथा यौनहिंसा, सामाजिक विसङ्गति आदि नियन्त्रण गर्न आवश्यक कार्यक्रमहरू गर्नेछन् । यसले धेरै सकारात्मक नतिजा ल्याउनेछ ।