‘कुखुरापालकलाई अनुदान होइन अनुभव चाहिन्छ’

विराटचोकः नेपाल अण्डा उत्पादक सङ्घका केन्द्रीय अध्यक्ष शिवराम केसीले लेयर्स कुखुरापालकका लागि अनुदानभन्दा अनुभव आदानप्रदान र तालीम बढी महत्वपूर्ण हुने बताएका छन् ।

कोशीहरैंचा उद्योग वाणिज्य सङ्घको सभाहलमा भएको नेपाल अण्डा उत्पादक सङ्घ मोरङको पहिलो साधारण सभा तथा जिल्ला अधिवेशनलाई प्रमुख अतिथिको आसनबाट सम्बोधन गर्ने क्रममा उनले यस्तो बताएका हुन् ।

‘प्रदेश सरकारले अण्डा सेवनबाट हुने फाइदाको विषयमा विज्ञापन गर्नुपर्छ,’ कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै केसीले भने, ‘पहिले बिरामी हुँदा मात्रै अथवा खेलाडीले मात्रै अण्डा खाने चलन थियो । बिस्तारै यो हट्दैछ । अण्डालाई अनिवार्य खाद्य तत्वको रूपमा समावेश गर्न सरकारले नै प्रभावकारी कदम चाल्नुपर्छ ।’

भरतपुर क्यान्सर हस्पिटलका डाक्टरले बिरामीका लागि अनिवार्य डाइटको रूपमा अण्डालाई समावेश गरेको बताउँदै प्रोटिनको राम्रो स्रोत रहेको हुनाले यस्तो व्यवस्था गरिएको चिकित्सकबाट जानकारी पाएको उनले बताए । कतिपय स्थानीय तहले सुत्केरी महिलालाई कुखुराको भाले र अण्डा लिएर भेट्न जाने चलन चलाएकोमा उनले खुशी व्यक्त गरे ।

अण्डाको बजारीकरणको जिम्मा प्रदेश सरकारले लिने, भारतबाट आउने कम गुणस्तरका चल्ला खरीद नगर्ने र सरकारी मूल्याङ्कनलाई आधार मानेर जग्गा धितो राखी सरकारी बैंकले साना व्यवसायीलाई पनि ऋण उपलब्ध गराउने हो भने किसान, व्यवसायी र उपभोक्ता सबैको हित हुने उनको भनाइ थियो ।

अण्डाको लागत मूल्य तोक्ने प्रक्रिया चलिरहेको हुनाले वास्तविक लागत मूल्य उपलब्ध गराएर सहयोग गर्न उनले कुखुरापालक किसानलाई आग्रह गरे ।

पशुपंक्षी रोग अन्वेषण प्रयोगशाला कार्यालय विराटनगरका सञ्जय यादवले वार्षिक १ हजार ५ सयदेखि १ हजार ७ सय कुखुराको पोष्टमार्टम हुने गरेको जानकारी दिए । कुखुरापालक किसानले दाना प्रयोगमा ध्यान दिए कुखुरामा लाग्ने धेरै रोग कम हुने उनको भनाइ थियो ।

‘माइक्रोटक्सिनबाट कुखुरा बढी प्रभावित भएको पाइन्छ,’ उनले भने, ‘त्यो दानाबाट आउँछ । दानामा त्यस्तो बिकार मकैबाट आउँछ । मकैमा त्यस्तो विकार ढुसी परेका मकैबाट आउँछ । त्यसैले दानाको गुणस्तरमा ध्यान दिनुप¥यो ।’

कुखुरापालक किसान आफै सङ्गठित भएर दाना उद्योग नै खोल्न सक्ने उनले बताए । विभिन्न रोगले कुखुरा सखाप हुने अवस्था आएपछि मात्रै सरकारी कार्यालयमा जानकारी दिने हुनाले क्षतिपूर्ति पनि किसानले कम पाउने गरेको उनले बताए ।

कडा रोग लागेर कुखुरा नष्ट गर्नुपर्ने भएमा नष्ट गरिएका कुखुराको मात्रै क्षतिपूर्ति पाइने नियम भएको उनले बताए । तर किसानले पहिले मरेका कुखुराको पनि क्षतिपूर्ति माग्ने गरे पनि त्यस्तो क्षतिपूर्ति दिन नसकिने हुनाले रोग लाग्नासाथ पशु कार्यालयमा जानकारी दिने बानीको विकास गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो । चल्ला ढुवानी गर्ने सवारीले दाना ढुवानी गर्न नहुने पनि उनको भनाइ थियो ।

वरिष्ठ पशु चिकित्सक डा. सुशील अधिकारीले मापदण्ड पनि नभएको र किसानमा चेतना पनि नभएकाले कुखुरापालन व्यवसायमा बीमाको समस्या देखिएको बताए ।

पशु क्वारेन्टाइन विराटनगरका केशवकुमार सिंहले सुरक्षा निकायको उपस्थिति भए ठाउँमा समन्वय गर्ने काम भइरहेको बताए ।

कार्यक्रमका सभापति नेपाल अण्डा उत्पादक सङ्घ मोरङका अध्यक्ष विनोद अधिकारीले दूधको, उखुको समर्थन मूल्य तोकेजस्तै सरकारले अण्डाको पनि मूल्य तोक्नुपर्ने बताए । खोरको बीमा गर्ने बानीको विकास गरेमा सो खोरमा मरेका सबै कुखुराको क्षतिपूर्ति पाइने हुनाले खोरको बीमा गर्न उनले किसानलाई सल्लाह दिए ।

कार्यक्रममा कृषि विकास बैंक विराटचोकका प्रबन्धक विष्णु बोहोरा, कुखुरापालक किसान भेषराज कालाखेती, नेपाल अण्डा उत्पादक सङ्घ सुनसरी अध्यक्ष दुर्याेधन निरौलालगायतले आफ्नो धारणा राखेका थिए ।

कार्यक्रममा मोरङका कुखुरापालकका साथै झापा र सुनसरीका नेपाल अण्डा उत्पादक सङ्घका प्रतिनिधिको उपस्थिति थियो ।