रामेछापकी पवित्रा मगर (नाम परिवर्तन) रोजगारीका लागि ७ वर्षअघि यूएई गएपछि उनी एक पटक स्वदेश नफर्किई उतै काम गर्दै बसिन् ।
देशमा रोजगारीको अवसर र हातमा राहदानी नभएका कारण पवित्रा नेपाल फर्किन नसकेको बताउँछिन् । यूएई ७ वर्ष बस्दा ५ वटा घरमा काम गरेको र कोरोनाका कारण मात्र घर फर्किन पाएको त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भेटिएकी पवित्राले बताइन् ।
‘हामी जस्ता असहाय महिलालाई कसले सहारा दिन्छ । जहाँ गए पनि हामी महिला नै हौँ । अरूले जे भन्छन्, त्यही मान्नुपर्छ । विदेशमा ७ वर्ष दास भएर घरघरमा काम गरेँ । अन्त्यमा रित्तो हात स्वदेश फर्किनुप¥यो’, उनले भनिन् ।
वैदेशिक रोजगारीमा यूएई पुगेको २ वर्षदेखि नेपाल फर्किन खोजेको तर आफूसँग राहदानी नभएकाले लुटिँदै भए पनि घरघरमा काम गर्दै बस्नुपरेको उनको भनाइ छ । ‘तपाईं नै भन्नुहोस्, बेरोजगार भएर विदेश जानु पाप हो र ?’, उनको आक्रोश छ ।
यूएईमा रहेको नेपाली दूतवासमा स्वदेश फर्किन धेरै पटक फोन गरेको तर फोन उठाए पनि के समस्या छ भनेर नसोधी फोन राख्ने गरेको मगरको आरोप छ ।
‘नेपाली कामदारको हकहितका लागि सरकारले खोलेको दूतावासले आफ्ना नागरिकका समस्याप्रति बेवास्ता गर्दा कस्तो हुन्छ होला ? त्यहाँ रहेका नेपालीहरूलाई तपाईं आफैँ सोध्नुहोस् । दूतावासले गरेको व्यवहार हेर्दा सरकारप्रति घृणा लाग्छ’, उनले भनिन्, ‘सरकारकै कारण म यूएईमा ७ वर्ष श्रममा र शारीरिक दुवै हिसाबले लुटिएर आएकी छु । मलाई अब सरकारले नेपालमा क्षतिपूर्ति कि रोजगारी दिनुपर्छ ।’
७ वर्ष यूएईमा काम गर्दा मानसिक तनाव र शारीरिक यातनाभन्दा अरू केही नपाएको उनको गुनासो छ । ‘कोरोना भाइरसका कारण मात्र यूएईमा घरेलु रोजगारीमा गएका महिला कामदार स्वदेश फर्किन पाए । नत्र कति वर्ष यौनदास बनेर बस्नुपर्ने थियो । नेपाली महिलाहरूलाई यौन प्यासका लागि मात्र भए पनि यूएईमा घरेलु काममा लिन्छन्’, उनी भन्छिन्, ‘सरकारले रोजगारदाता देशबाट पुनः श्रम स्वीकृति वितरण नगर्दा बाध्य भएर शरीर लुटाउँदै बस्नुपर्छ । साथमा राहदानी नभएपछि कतै जाने सकिँदैन । त्यही भएर पसु जस्तो घरभित्रै जे गर्छन्, सहेर बस्नुपर्छ ।’
विदेशबाट फर्किएका कामदारका आफ्नाआफ्ना समस्या छन् । यसरी समस्या लिएर आएका कामदारले कसैले समस्या भन्छन् त केहीले बोल्न चाहँदैनन् ।
मगर जस्तै ओमानबाट कोरोना भाइरसका कारण समस्यामा परेर पाल्पाकी सुभद्रा केसी (नाम परिवर्तन) ५ वर्षपछि स्वदेश फर्किएकी छन् । सुभद्राले ५ वर्ष ओमानमा बस्दा धेरै कष्ट भोगेको बताउँछिन् । कोरोना भाइरसका कारण नेपाल फर्किन पाएकामा धेरै खुसी लागेको उनको भनाइ छ ।
‘नेपालबाट रोजगारीका लागि बहराइन गएकी थिएँ । बहराइनमा २ वर्ष बसेपछि घर मालिकले ओमान पु¥यायो । ओमानमा ४ वर्ष बसेपछि कोरोना भाइरसका कारण स्वदेश फर्किएँ’, उनले भनिन्, ‘ओमान र बहराइन बस्दा धेरै शारीरिक तनाव व्योहोर्न बाध्य भएँ । बहराइनबाट उठाएर साहुको सालो पर्नेले ओमानतिर लग्यो । बहराइनबाट ओमानमा लगेर ३ वर्ष सालोले राख्यो ।’
बहराइन भनेर गएको बेचिएर ओमान पुगेर नेपाल फर्किन बाध्य भएको उनको भनाइ छ । ‘सरकारले विदेशबाट पुनः श्रम स्वीकृति जारी नगर्दा म जस्ता धेरै महिला बाध्यताले लुटिएर बसेका छन् । सरकारकै कारण म पनि ३ वर्ष ओमानमा शरीर लुटाएर बस्न बाध्य भएँ’, उनले भनिन्, ‘खाडीमा घरेलु रोजगारीका लागि गएका नेपाली महिलासँग साहुको शरीर सम्बन्ध मात्र हुन्छ । साहुहरूको यौन सम्बन्धसँग मात्र मतलब हुन्छ अरू कुराको मतलब हुँदैन ।’
वैदेशिक रोजगारी भन्नु मात्र रहेको, त्यहाँ नारकीय जीवन बिताएर फर्किनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
कोरोना भाइरसका कारण वैदेशिक रोजगारीबाट फर्किएका कामदार स्वदेश फर्किन पाउँदा धेरै खुसी त छन् तर धेरै वर्ष विदेशमा बसेर फर्किंदा परिवार र समाजमा एकीकरण हुने समस्या हुने हो कि भन्ने चिन्तामा छन् विदेशबाट फर्किएका महिला ।
सरकारले २०७२ सालयता खाडीका देश र मलेसिया महिला घरेलु कामदार पठाउन प्रतिबन्ध नै लगाएको छ । महिला मात्र होइन, ती देशमा घरेलु काममा पुरुष कामदार जान पाएका छैनन् ।
सरकारले मलेसिया र खाडीका देशमा नेपाली महिला घरेलु काम पठाउन प्रतिबन्ध लगाए पनि भारत हुँदै ती देशमा नेपाली महिलालाई तस्करले घरेलु काममा पठाइरहेका छन् । खाडीका देश र मलेसिया जाने कामदारसँग म्यानपावर कम्पनी एजेन्टले देशअनुसार पैसा लिएर मात्र पठाएको उजुरी वैदेशिक रोजगार विभागमा पर्ने गरेको छ ।
वैदेशिक रोजगारीको खोजीमा रहेका र विदेशमा समस्यामा परेर फर्किएका महिला कामदारले म्यानपावरले ठूलो रकम लिएर पठाएको मासिक २ सयभन्दा धेरै उजुरी विभागमा दिने गरेका छन् ।
९० प्रतिशत नेपाली महिला घरेलु रोजगारीका लागि मध्यपूर्वका, खाडीका देश र मलेसिया जाने गरेका छन् । नेपालबाट कम्पनी र सर्भिस भिसामा लगेर घरेलु काममा लगाउने गरेको र समस्यामा परेर फर्किएका महिला कामदारले बताउँछन् ।
सरकारले गत ३२ जेठदेखि कोरोना भाइरसका कारण विभिन्न देशमा समस्यामा परेका नेपाली नागरिकको उद्धार गरेर स्वदेश फर्काइरहेको छ । नेपालको एक मात्र अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल त्रिभुवन विमानस्थलमा दैनिक विदेशबाट फर्किएका नेपाली नागरिकको भिड लाग्ने गरेको छ । शिलापत्र
