वर्षाैं पहिला आँगनमा मरितरि पर्खाल लाउन डोकोमा बोकेर ल्याएको ढुङ्गो
आज, रातारात टुसाएर भगवान् पो भएछ ।
अबोधपनामा लुकेको निर्दाेष, निश्चल
निस्वार्थ निरपेक्ष सोच र अतुलनीय मान्यताले
कहाँ सोच्न, बुझ्न र तुलना गर्न सकोस्
देवतामा लुकेको त्यो क्रुर, निर्दयी ढुङ्गामयी कठोरता
र ढुङ्गामा निहित व्याप्त ईश्वरत्व अनि पवित्रतालाई ।
जसलाई जे प्रयोजनका लागि उपयोग गरिन्छ
त्यही र त्यति मात्र बुझ्ने म अनि मेरो मानसिकता
अबोध रहेछ शायद,
समयको आमूल परिवर्तनसँगै
यहाँ ढुङ्गाको उपयोग केवल पर्खालसँग मात्र रहेन
मन्दिरको देउता र भगवान्सम्म पुग्यो
समय महान् छ, चलायमान छ, परिवर्तनशील छ
हिजोका ढुङ्गा आज पनि ढुङ्गै बुझ्नु यथास्थितिको
सारगर्भित र ओजिलो प्रमाण हुन सक्छ
हुन सक्छ कसैको परिचय र पहिचानमाथिको बर्बरता
म आज जसरी हिजोको रहिनँ,
त्यसरी नै आज जस्तो भोलि रहन्नँ अवश्य
हिजोको अबोधपनामा ढुङ्गालाई निसङ्कोच
टेक्दै हिँड्ने मेरा पाइलाहरू आज जमिनमा टेक्नुपूर्व
राम्ररी नियालेर मात्र अघि बढ्छन्
किनकि यो जमिन जति मेरो हो,
त्यत्ति नै अरु कसैको पनि हो,
यहाँ कोही पाउमुनि र कोही शिरमाथि राखिने छैनन्,
यहाँ एकल सोच मात्र हाबी भइदिए
नियाली नसक्ने अबोधहरूको अस्तित्व ?
समयले ममा परिपक्वता ल्याएको छ
म पहिलाजस्तो निसङ्कोच, निरीह, अबला, सज्जन रहिनँ अब
किनकि मलाई समयले आफूसँग मुकाबिला गर्दै
‘एडजस्ट’ हुन सक्ने क्षमतावान् बनाएको छ
प्रतिप्रश्न र शङ्का समायोजनपछि मात्र स्वीकार गर्ने कला दिएको छ
ममा क्रुरता छ, घमण्ड, जिद्दीपना र ढिटजस्ता मानवीय गुण पनि प्रबल छन्
यसैले त म डराउँछु, मलाई निडर बन्न सिकाउनेसँग,
म शिर झुकाउँछु मलाई शिर ठाडो गरेर बाँच्न सिकाउनेसँग
अनि बुझ्न थालेको छु, ढुङ्गा नटुसाउने कुरा
सोच टुसाएपछि सब चीज टुसाउने कुरा
बुझ्न थालेको छु समानता, समभाव र परिचयका कुरा
समयको चक्रसँगै सोच परिवर्तित हुन्छ
हिजोको सोच आज उही पारामिटरमा रहँदैन,
समय चिन्नु र सँगै चल्न सक्नु बीचका चुनौतीका कुरा,
सम्मानभित्र अपमान कहिल्यै लुक्दैन भन्ने कुरा
अनि आदर्शले भोको पेट भरिन्नँ भन्ने कुरा,
जुनै पक्षमा पनि सहअस्तित्व चाहिन्छ भन्ने कुरा ।
- म्याङलुङ, तेह्रथुम
