बेलबारी / गर्मीको मौसमसँगै मोरङका पर्यटकीय क्षेत्रहरूमा चहलपहल बढ्न थालेको छ । मोरङमा एक दर्जन भन्दा बढी पर्यटकीय स्थलहरू रहेका छन् । पर्यटकीय सम्भावना बोकेका धेरै सम्पदा ओझेलमा छन् । विराट राजाको दरबार, धनपाल गढी, राजारानी पोखरी, राजा धनपाल थान, सुनवर्षी पोखरी, बाघझोडा पोखरी, सप्तकन्या गुफा मोरङमा पर्छन् । महादेव पार्वती गुफा, मिक्लाजुङ डाँडा, हरिश्चन्द्र गढी, हसिना सिमसार, मण्ठ पोखरी, ध्वजे डाँडा, बेतेनी ताल तथा मुख्य पर्यटकीय क्षेत्र बेतना सिमसार र जेफाले लगायतका क्षेत्र मोरङका पर्यटकीय क्षेत्रहरू हुन् ।
जेफाले
एकै छिनमा कुहिराले डाँडाकाँडा ढाक्ने अनि एकै छिनमा हट्ने मात्रै होइन एकै छिनमा सिमसिम पानी पर्ने र तुरुन्तै रोकिने विशेषता जेफालेको रहको छ । समुद्री सतहदेखि १९८० मिटरको उचाइमा रहेको छ, जेफाले डाँडाको भ्यु टावर ।
त्यहाँ पुग्न पूर्वपश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत सुन्दरहरैचाको खोर्सानेबाट उत्तरतर्फ लाग्नुपर्छ । खोर्सानेबाट ३४ किलोमिटर टाढा रहेको जेफालेमा पुग्न मोटरसाइकल र भ्यानलाई डेढदेखि २ घण्टा लाग्छ । जेफाले पुग्ने अर्काे बाटो भनेको धरानबाट भेडेटार, राजरानी हँुदै जाने बाटो हो ।
मोरङको केराबारी–२, बिहीबारेमा रहेको जेफाले फरक विशेषता भएको ठाउँ हो । मोरङ र धनकुटा जिल्लाको सिमानामा पर्ने जेफालेमा ४ तले भ्यु टावर रहेको छ । बिहीबारे बजारबाट ३ सय मिटर उत्तर पुगेपछि प्रवेशद्वार आउँछ । भ्यु टावर चढ्नकै लागि पर्यटकहरू जेफाले पुग्ने गरेका छन् ।
दिउँसो २÷३ बजे जेफाले पुग्ने अनि त्यहीँ बास बसेर भोलि पल्ट भ्यु टावर चढ्ने पर्यटक धेरै हुन्छन् । १ हजार ५० सिँढी चढेपछि भ्यु टावर पुगिन्छ । त्यहाँ पुगेर पहिले सूर्याेदयको रमाइलो दृश्य हेर्ने गरेका छन् । त्यहाँबाट पूर्वका १६ जिल्ला देखिनुका साथै हिमाल, पहाड, तराईको दृश्यावलोकन गर्न र साँझमा सूर्यास्तको रमाइलो दृश्य हेर्न सकिने स्थानीय बताउँछन् ।
जेफालेमा हाल आन्तरिक पर्यटनका साथै भारतको विहार प्रान्तका पर्यटकहरूको आगामन हुने गरेको छ । सधैं सरर हावा चलिरहने हुनाले जेफालेलाई हावेचौर पनि भन्ने चलन छ । भ्यु टावरको दक्षिण पश्चिममा पाथीभरा देवीको मन्दिर छ, जसले धार्मिक पर्यटकलाई पनि आकर्षित गर्ने गरेको छ । जेफाले क्षेत्रलाई पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास गरी त्यहाँ पुग्ने पर्यटकलाई खान बस्नको सुविधा प्रदान गर्ने उद्देश्यले बिहीबारेमा होमस्टे सञ्चालनमा ल्याइएको छ ।
बिहीबारेमा २१ घरको बसोबास रहेको छ जसमध्ये ७ घरले होमस्टे सञ्चालन गरी पर्यटकहरूलाई खुशी पारेका छन् । जेफालेमा सञ्चालित होमस्टेमा स्थानीय उत्पादनमा आधारित खाद्यान्नहरूबाट पाहुनालाई स्वागत गर्ने र हुर्रा तथा चण्डी नाच नाचेर सांस्कृतिक मनोरञ्जन प्रदान गर्ने गरिएको छ ।
मगर समुदायको हुर्रा र राईहरूको चण्डी नाच हेर्नको लागि २ दिन पहिले नै जानकारी गराउनुपर्ने नियम छ । जेफालेमा विशेष गरी माघदेखि भदौसम्म पर्यटकको घुइँचो लाग्ने गरेको छ । पर्यटन कार्यालय काकडभिट्टामा दर्ता गराई होमस्टे सञ्चालनमा ल्याइएको छ ।
बेतना सिमसार
बेलबारीमा रहेको बेतना सिमसार क्षेत्र पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्रका रूपमा परिचित छ । दैनिक १ हजारभन्दा बढी आन्तरिक पर्यटक त्यहाँ पुग्ने गरेका छन् । पछिल्ला दिनमा भारतीय पर्यटकको समेत आउजाउ बाक्लिन थालेको छ । पूर्वी नेपालका विभिन्न स्थानका साथै भारतका विहार, दार्जिलिङ र सिक्किमका पर्यटक बेतनामा आउने गरेका छन् । १ सय ७५ हेक्टरमा फैलिएको सिमसार पूर्व–पश्चिम राजमार्गसँगै जोडिएको छ । बेतनामा विशेषगरी वनभोज, घुमफिर, बोटिङ र जङ्गल सफारीमा आउने आगन्तुक बढ्दै गएका छन् ।
आगन्तुकहरू सिमसारनजिक राखिएको ठूलो आकारको कमिलाको मूर्तिसँग सेल्फी लिएर रमाउने गरेका छन् । हाँसको आकारमा बनाइएको डुङ्गामा सयर गर्न समेत पर्यटक आउने गरेका छन् । कछुवाको प्रजनन केन्द्रका रूपमा समेत बेतना सिमसारलाई लिने गरिएको छ । ३ सय भन्दा बढी कछुवा बेतनामा पाइन्छन् । अजिङ्गर, दुम्सी, खरायो, निल गाई, बाँदर, चिल लगायत थुप्रै चराहरू बेतना सिमसारमा हेर्न पाइन्छ ।
बाघझोडा सिमसार
आन्तरिक पर्यटनलाई बढाउने अभिप्रायका साथ सुन्दरहरंैचाको ऐतिहासिक बाघझोडा पोखरीमा स्थानीयको पहलमा डुङ्गा सञ्चालनमा आएको छ । सुन्दरहरैचा – १० मा पर्ने बाघझोडा सिमसार संरक्षण क्षेत्रभित्र पर्ने पोखरीले लामो इतिहास बोकेको स्थानीय बताउँछन् । करिब ७ बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको यो पोखरी पर्यटकीय क्षेत्रका रूपमा विकास हुन थालेको छ ।
बेतेनी सिमासार
मोरङको उर्लाबारीमा अवस्थित बेतेनी सिमसारले पर्यटक तान्न थालेको छ । पोखरीको पश्चिम भागमा अवस्थित डाँडामा तीनवटा बाघको प्रतिमा राखिएको छ । पर्यटकलाई आकर्षित गर्न बाघको प्रतिमा राखिएको हो । यस सिमसार क्षेत्रमा बेत, सर्पगन्धा, हर्राे, अमला, लहरे, टिम्बुर, सुनाखरीजस्ता वनस्पति तथा मैना, लुइँचे, धनेश, मयुर, बट्टाइं, हाँडीफोर, बकुल्लालगायतका चराचुरुङ्गी पाइन्छन् । उक्त स्थान आसपासमा हरिण, चितुवा, बँदेल, दुम्सी, सालक, वन बिरालो, गोहोरो, अजिङ्गरलगायत जीवजन्तु पनि पाइन्छन् ।
धनपाल गढी
बेलबारी –५ कसेनीमा रहेको पर्यटकीय स्थल धनपालगढी अनुसन्धान गर्ने थलो बनिरहेको छ । धनपाल राजाको दरबार रहेकाले धनपाल गढी भनिएको हो । धनपाल राजा, उनको दरबार र त्यसबेलको रहनसहनको बारेमा खोजी गर्ने कार्य जारी रहेको स्थानीय बताउँछन् ।
३५ बिघा क्षेत्रफलमा रहेको गढी पर्यटकीय सम्भावना बोकेको क्षेत्र हो । ७ वटा पोखरी रहेको उक्त क्षेत्रमा अहिले ३ वटा मात्र पोखरी रहेका छन् । अन्य ४ वटा पोखरी भने जीर्ण अवस्थामा छन् । वैशाखमा यहाँ ठुलो मेला लाग्ने गरे पनि संरक्षणको अभावमा यहाँका भौतिक संरचना बिग्रंँदै जान थालेका छन् । धनपाल राजाको दरबार केही वर्ष अघिसम्म रहे पनि अहिले भग्नावशेषसमेत बाँकी छैन । सम्पदाहरू लेप हुदै जान थालेपछि अध्ययन अनुसन्धान गर्नेहरूले यो क्षेत्रलाई रोज्ने गरेका हुन् । विवाहपछि नवदम्पत्तिले मेलाको बेला यहाँ रहेको पोखरीको बीचमा गएर पूजाआजा गर्नुपर्ने स्थानीयको मान्यता छ ।
पर्यटनमा स्थानीय सरकारको चासो
स्थानीय तहका जन प्रतिनिधिहरूले पर्यटकीय क्षेत्रमा चासो देखाएका छन् । पर्यटकीय सम्भावना बोकेका स्थानहरूमा लगानी गर्न थालेका छन् । आम्दानीको राम्रो स्रोत बन्दै जान थालेपछि जनप्रतिनिधिले चासो देखाउन थालेका हुन् ।
प्रदेश नम्बर १ कै चर्चित बेतना सिमसारले आफ्नो २० वर्षे गुरुयोजना बनाएर पर्यटकीय क्षेत्रको बिकासमा लागेको छ । अहिले नगरपालिका र प्रदेश सरकारको लगानीमा ‘फाउन्टेन पोखरी’को निर्माण गर्न थालिएको छ । बेलबारीलाई सिमसार क्षेत्रको हब बनाउने भनी अध्ययन थालिएको बेलबारी नगरपालिकाका मेयर ज्ञानेन्द्र सुवेदीले बताए ।
त्यस्तै, जेफाले होमस्टेका लागि गाउँपालिकाले नयाँनयाँ कार्यक्रम ल्याएको केराबारी गाउँपालिकाका अध्यक्ष रोहित कार्कीले बताए ।
_1720278409.jpg)
