खोटाङः चारैतिर वनजङ्गल रहेको र बीचमा एकनाशले अचल भएर बसेको छ, विशाल पोखरी । जसको मुहान र निकास केही देखिन्नँ । चारैतिर पहाडै पहाडको बीच भागमा रहेको समथर जमिनमा अवस्थित पोखरीको आयतन बाह्रै महिना एउटै देखिन्छ । जहाँ संसारकै लोपोन्मुख रातो माछा पाइन्छ ।
जिल्लाको प्रमुख व्यापारिक केन्द्र दिक्तेल बजारदेखि १६ कोश दक्षिणमा पर्ने यो तालको नाम हो ‘वराहपोखरी’ । यसलाई सौन्दर्यकी खानी भन्दा फरक पर्दैन । यो पोखरीले झण्डै ५ किलोमिटर क्षेत्रफल ओगटेको छ । ३ सय ३० मिटर लम्बाइ र २ सय १० मिटर चौडाइ भएको यो पोखरीमा हरेक वर्षको हरिबोधनी एकादशीको दिन ठूलो मेला लाग्ने गर्छ ।
परापूर्वकालमा एउटा घरको अँगेनोबाट माछा निस्किएपछि त्यसलाई पोलेर खाँदा त्यहाँबाट पानी निस्किएर मगर बस्तीका १२ घर डुबेर बनेको ताल भएकाले यसलाई वराहपोखरी भनिएको किंवदन्ती छ ।
वराहपोखरी पुग्न दिक्तेल बजारदेखि पैदल यात्रा गर्दा २ दिन लाग्छ । दिक्तेल, टेम्मा, चुइचुम्मा बोफ्लु, छितापोखरी, चिप्रिङ, इन्द्रायणीपोखरी, खोटाङबजार हुँदै सावाखोला तरेपछि करिब ३ घण्टामा वराहपोखरी पुगिन्छ । उदयपुरबाट खोटाङ र उदयपुरको सिमानामा पर्ने सुनकोशीस्थित बुवाँजोरघाट, कुलाबाँध हुँदै वराहपोखरी पुगिन्छ । भोजपुरबाट पाँचधारे हुँदै चिसापानीपछि पुगिन्छ ।
वराहपोखरीमा स्थानीय शैलीका होटलहरू प्रशस्त रहेकाले त्यहाँ बास बस्नका लागि कुनै समस्या छैन । वराहपोखरी आसपासका होटलमा खानाबाहेक सेलरोटी, सिमलतरुल, घर तरुललगायतका परिकारहरू प्रशस्तै पाइन्छ । वराहपोखरीको दक्षिणपट्टि अवस्थित वराहमाई र शङ्खेश्वरको पूजाआराधना गरे चिताएको कुरा पूरा हुने जनविश्वास रहिआएको छ । जीवनमा शान्ति मिलोस् भनी मन्दिरमा जोडी परेवा उडाउनुका साथै शुद्धताका लागि पोखरीमा नुहाएर पूजाआराधना गर्ने चलन छ ।
बाह्रै महिना हरियो देखिने यस पोखरीमा नुहाए मोक्ष पाइने पनि जनविश्वास छ । विवाह गरेको लामो समयसम्म सन्तान नभएका जोडीले यहाँ आएर पूजापाठ गरे सन्तान हुने जनविश्वास छ । हरिबोधनी एकादशीका अवसरमा लाग्ने यहाँको मेलामा विशेषगरी धामीझाँक्रीको भीड लाग्ने गर्छ । उक्त पोखरीमा रामनवमी, शिवरात्रि, बालाचतुर्दशी र माघे सङ्क्रान्तिका दिन शत्बीज छर्ने प्रचलन पनि छ ।
प्राकृतिक रूपमा सुन्दर तथा धार्मिक आस्थाको धरोहर मानिने वराहतालमा पछिल्लो समय आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको सङ्ख्या वृद्धि हुँदै गएको छ । पूजाआजा र अवलोकन भ्रमण गर्ने दैनिक ३ सय जनाको हाराहारीमा आउने स्थानीय बताउँछन् ।
वराहपोखरी आउने पर्यटकलाई लक्षित गरेर अहिले ३ वटा डुङ्गा सञ्चालन गरिएको छ । डुङ्गा सयर गर्ने पर्यटकबाट सङ्कलित रकम पोखरी व्यवस्थापनका लागि खर्च गरिँदै आएको पोखरी व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ ।
यो पोखरीलाई नेपाल सरकारले देशको १ सय वटा पर्यटन गन्तव्यमध्ये एउटा गन्तव्य क्षेत्रका रूपमा घोषणा गरिसकेको छ । यसको चौतर्फी विकासका लागि सरकारले गरेको यो निर्णय जिल्लाको पर्यटन विकासका लागि कोशेढुङ्गा साबित हुने विश्वास प्रतिनिधिसभा सदस्य विशाल भट्टराईको छ ।
यसअघि आव २०७३÷७४ मा वराहपोखरीको विकासका लागि प्रतिनिधिसभा सदस्य भट्टराईको संसदीय विकास कोषबाट रु ६० लाख बजेट विनियोजन गरिएको थियो । उक्त बजेटबाट पोखरीमा अवस्थित वराहमाई र शङ्खेश्वर मन्दिर पुनःनिर्माण गर्नुका साथै डुङ्गा खरीद गरेर सञ्चालनमा ल्याइएको छ ।
_1720278409.jpg)
