ताप्लेजुङः तिब्बतसँग सीमा जोडिएको ताप्लेजुङको ओलाङचुङगोलाकी यमुना शिवा (शेर्पा) लाई केही वर्ष अघिसम्म गलैँचा बुन्न आउँदैनथ्यो ।

उनी घरैमा बसेर घरको रेखदेख, घरायसी काम र वस्तुभाउको हेरचाहमा समय बिताउँथिन् । तर पछिल्लो ३ वर्ष यतादेखि भने सीप सिकेर गलैँचा बुन्न थालिन् । उनको घरमा गलैँचा बुन्ने २ ओटा तान छन् । उनलाई बिहानदेखि बेलुकासम्म नै त्यही तानमा गलैँचा बुन्न भ्याइनभ्याई हुन्छ । छिमेकिी डोङ्मा शेर्पाको दिन पनि गलैँचाको तानमै बित्छ । उनीहरू मात्रै नभई ओलाङचुङगोलाका अधिकांश महिला गलैँचा बुन्नमै व्यस्त देखिन्छन् ।

घरभित्रदेखि घर बाहिरको काममा प्राय पुरुष खटिन्छन् भने महिला गलैँचा बुन्न खटिएका हुन्छन् । वर्षौँदेखि पशुपालन र जडीबुटी सङ्कलनलाई प्रमुख व्यवसायको रूपमा अँगालेर फुर्सदमा गलैँचा बुन्ने गरेका गोलाबासीले अहिले अन्य कामलाई छाडेर गलैँचा बुन्ने व्यवसायलाई नै प्रमुख बनाएका छन् । पछिल्लो समय पशुपालन र जडिबुटि व्यापारमा कमै चासो दिन थालेका उनीहरूले गलैँचालाई नै प्रमुख आम्दानीको स्रोत बनाएका हुन् ।

यहाँ बुनिएका गलैँचाको प्रमुख बजार भनेको छिमेकी देश चीनको तिब्बत हो । तिब्बत बाहेक काठमाडौं, सिक्किम, दार्जिलिङमा समेत पुग्ने गरेको छ । एउटा गलैँचा बुन्न कम्तीमा ८ दिनसम्म लाग्छ । यहाँ बुनिएका गलँैचाको १२ हजार रुपैयाँदेखि २५ हजार रुपैयाँसम्म पर्छ । तिब्बत नै गलैँचको प्रमुख बजार भए पनि पहिलेको तुलनामा तिब्बततर्फ निर्यात गर्न अहिले निकै झञ्झटिलो समेत हुने गरेको व्यवसायी बताउँछन् ।

पछिल्लो समयमा जनशक्तिको अभावले पशुपालन व्यवसाय घट्दै गएकाले गलैँचाकै भरमा गुजारा चलाउँदै आएको स्थानीयको भनाइ छ । ‘पहिलेजस्तो पशुपालन र जडीबुटी सङ्कलनका लागि पर्याप्त जनशक्ति पनि छैन । गलैँचा बुन्नकै लागि पनि पर्याप्त जनशक्ति छैन । तर पनि घरैमा बसेर अलिअलि बुनेका गलैँचाले गुजारा चलाउनुपरेको छ’, भुजुक शेर्पाले भने । यहाँका युवायुवती कोही विदेशतिर त कोही अध्ययनका लागि अन्यत्रै गएकाले पनि पहिलेको तुलनामा पशुपालन र गलैँचा बुन्ने व्यवसायका लागि पर्याप्त जनशक्ति नभएको हो ।