लन्डनः दाङका निश्चल रेग्मी स्नातकोत्तर तह अध्ययनका लागि गत फेब्रुअरी महिनामा ब्रिटेन आइपुगे। उनी वेल्सको कार्डिफस्थित एक विश्वविद्यालयका विद्यार्थी हुन्।
तर यसै साता ब्रिटिश सरकारले कोरोनाभाइरसको सङ्क्रमणबाट बच्न देशव्यापी ’लकडाउन’ घोषणा गरेपछि उनी समस्यामा परेका छन्।
“मैले भर्खरै एउटा रेस्टुरेन्टमा काम शुरू गरेको थिएँ, तर अहिले त रेस्टुरेन्ट पनि बन्द भयो, त्यसैले धेरै गाह्रो भइरहेको छ,“ रेग्मीले भने।
ब्रिटेनकै हडर्स्फिल्ड विश्वविद्यालयमा पढ्ने बारा, गढीमाइका विशु सिंहले पनि नेपाली विद्यार्थीहरू लकडाउनका कारण समस्यामा परेको बताए।
“न पढाइ छ, न काम पाइन्छ, नेपाल फर्कौँ भने पनि उडानहरू बन्द छन्, हामी निकै समस्यामा छौँ, उनले भने।
नेपाली विद्यार्थीहरू समस्यामा परेको थाहा पाएपछि ब्रिटेनमा बस्ने केही प्रवासी नेपालीहरूले उनीहरूलाई केही महिनाका लागि निस् शुल्क बस्न दिने सन्देश सामाजिक सञ्जालमा राखेका छन्। तर लण्डनस्थित नेपाली दूतावासका उपनियोग प्रमुख तथा प्रवक्ता शरदराज आरण अहिलेको समयमा सङ्क्रमणको जोखिमका कारण पनि अर्काको घरमा बस्न जानु उपयुक्त नहुने बताउँछन्।“अहिले डेरा सर्ने समय होइन, जो जहाँ छौँ त्यहीँ बसौँ,“ आरणले भने। दूतावासले युवा विद्यार्थीहरूको समस्या बुझ्न र नेपाली समुदायको समेत साथ लिएर तिनलाई सघाउन एउटा समिति पनि गठन गरेको छ।
सही सूचनाको अभाव
कतिपय विद्यार्थीहरू चाहिँ सही सूचनाको अभावमा पनि समस्यामा परेको पाइएको छ। कार्डिफस्थित एक विश्वविद्यालयका विद्यार्थी रमेश आचार्य (नाम परिवर्तन) का अनुसार उनलाई एक परामर्शदाताले कार्डिफ शहर लण्डनबाट जम्मा २ घण्टा टाढा रहेको र उनले लण्डनमा काम गरेर आफ्नो पढाइ पूरा गर्न सक्ने बताएका थिए।
“तर बसमा कार्डिफबाट लण्डन आउन, जान त आठ घण्टा लाग्ने रहेछ । रेलमा केही छिटो हुँदो रहेछ, तर भाडा महँगो छ,“ उनले भने। ब्रिटिश सरकारले आउँदो २०२१ को ग्रीष्म यामदेखि पढाइ पूरा गरेपछि केही समयका लागि काम गर्न पाउने अनुमति मिल्ने ’पोस्ट स्टडी वर्क’ भिसा दिने घोषणा गरेपछि उत्साहित भएका कैयौँ विद्यार्थीहरू महँगो शुल्क तिरेर ब्रिटेन आउन थालेका छन्, तर रमेशजस्ता कैयौँ विद्यार्थीहरूले पोस्ट स्टडी वर्क भिसा पाउँछन् वा पाउँदैनन्, निश्चित छैन।
पोस्ट स्टडी वर्क भिसा पाएका विद्यार्थीले ब्रिटेनमा थप २ वर्ष बसेर पूर्णकालीन काम गर्न पाउँछन्। सन् २००८-२००९ मा ब्रिटिश सरकारले भिसा प्रक्रिया खुकुलो बनाइदिएपछि सयौँ नेपाली विद्यार्थीहरू ब्रिटेन आए। धेरै निजी कलेजहरूमा भर्ना भए। ती मध्ये एक थिइन् बिराटनगरकी पूजा गुरुङ।
उनी विद्यार्थी भिसामा आएकी थिइन् भने उनका श्रीमान् ’डिपेन्डेन्ट’ को रूपमा। शुरूमा पूजा बिजनेस म्यानेजमेन्ट विषय अध्ययन गर्न पश्चिम लण्डनको अलपर्टनस्थित एक कलेजमा भर्ना भइन्। उनले पूरै दुई वर्षको शुल्क तिरिसकेकी थिइन् तर एक वर्ष पछि कलेज बन्द भयो, उनको शुल्क पनि फिर्ता भएन।
त्यसपछि उनी पढ्न माइल एण्डस्थित न्यु भ्याली कलेजमा पुरै शुल्क तिरेर भर्ना भइन्, तर ६ महिना नपुग्दै त्यो कलेज पनि बन्द भयो। उनले तिरेको रकम फिर्ता पाइनन् । “त्यही बेला म गर्भवती थिएँ, काम गर्न पनि जान सकिनँ, साह्रै दुस्ख पाइयो,“ पूजाले विगत सम्झँदै भनिन्।
अलपत्र विद्यार्थीहरू
कैयौँ कलेजहरू बीचमै बन्द भएपछि धेरै विद्यार्थी अलपत्र परे। त्यसपछि ब्रिटिश सरकारले कडाइ गर्दै कलेजहरूले विदेशी विद्यार्थी भर्ना गर्न नपाउने, विश्वविद्यालयले मात्र विदेशी विद्यार्थी भर्ना गर्न पाउने नियम ल्यायो, तर सही सूचनाको अभाव र विद्यार्थी आफै पनि सचेत नभएका कारण समस्या दोहोरिन सक्ने जानकारहरू बताउँछन् ।
“ब्रिटिश सरकारले आउँदो वर्ष गर्मी याममा स्नातक वा स्नातकोत्तर तह पूरा गर्ने विद्यार्थीहरू लाई ’पोस्ट स्टडी वर्क’ भिसा दिने भने पनि निश्चित तिथिमिति अझै सार्वजनिक गरेको छैन। त्यसैले अनुमानकै भरमा विद्यार्थीहरूलाई आश्वासन दिने काम ठिक होइन,“ लण्डनमा कार्यरत एकजना कानुन व्यवसायी एभरेस्ट ल सोलिसिटर्सका प्रिन्सिपल सोलिसिटर राजु थापाले भने।
सन् २००९-१० देखि नै समस्यामा परेका विद्यार्थीहरूलाई कानुनी परामर्श दिँदै आएका सोलिसिटर थापाका अनुसार पीएसडब्लुको अवधि सकिएपछि पनि वर्क परमिटपाउन अरू थप मापदण्डहरू पूरा गर्नु पर्ने हुन्छ ।“सरकारले तोकेको मापदण्ड पूरा गर्न सकिन्छ कि सकिँदैन, योजना हुनुपर्यो। कन्सल्टेन्सीहरूले पनि व्यापारको रूपमा मात्रै हेर्नु भएन, २००९ को जस्तो स्थिति आउन दिनुभएन,“ उनले भने।
आँकडामा नेपाली विद्यार्थी
शिक्षा मन्त्रालयका अनुसार आव २०७५र७६ को पहिलो ११ महिनामा ६३ हजारभन्दा बढी नेपाली विद्यार्थीहरूले विदेशमा पढ्न जानका लागि ’नो अब्जेक्शन’ प्रमाणपत्र लिएका थिए, ती मध्ये अस्ट्रेलियाका लागि त्यस्तो प्रमाणपत्र लिनेहरूको सङ्ख्या झन्डै ६० प्रतिशत थियो।
त्यस्तै दोश्रो, तेश्रो र चौथो स्थानमा जापान, साइप्रस र भारत थिए, तर ब्रिटेन पहिलो १० स्थानमा पनि थिएन। अब भने धेरै नेपाली विद्यार्थीहरू ब्रिटेन आउने अपेक्षा गरिएको छ। लण्डनस्थित एक शैक्षिक परामर्शदाता बसन्त नेपालले ब्रिटिश सरकारले स्नातक तह उत्तीर्ण गरेका विदेश विद्यार्थीहरूलाई पीएसडब्लु भिसा दिने जनाएपछि त्यसबारे सोधपुछ गर्ने नेपाली तथा भारतीय विद्यार्थीहरूको सङ्ख्या बढेको बताए। बीबीसी
