इटहरीः इटहरी यस्तो शहर हो जहाँ अधिकांश धनाढ्य मानिएकाहरू कि त जग्गा कारोबारबाट धनी भएका छन् । कि त वैदेशिक रोजगारी र पुख्र्याैली सम्पत्तिको पूँजी परिचालन गरेर धनी भएका छन् ।
तर, केही अपवाद उदाहरण हुने व्यवसायीहरू छन् जो आफ्नो श्रम र सीपले नै इटहरीमा धनाढ्य वा नोटेड व्यवसायी बन्न सफल भएका छन् । यसका एक उदाहरण हुन् उद्योग वाणिज्य सङ्घ इटहरीका वरिष्ठ उपाध्यक्ष तथा चर्चित सिसा व्यवसायी शैलेश बिष्ट ।
श्रमिकका छोराको एसएसली सकेपछिको श्रम यात्रा
इटहरी–४ पानधारेमा जन्मेका बिष्ट इटहरीका चर्चित व्यवसायी हुन् । उनका बुबा रमेशकुमार बिष्ट भने इटहरीका चर्चित श्रमिक नेता हुन् । श्रमिक नेताका छोरा बिष्टलाई श्रमप्रति प्रेम थियो । सीपप्रति लगाव थियो । त्यही भएर उनले २०४७ सालमा एसएलसी दिनेबित्तिकै सीप सिक्न थाले । सँगैका साथीहरूले ‘लङ होलिडे’ मनाउँदै गर्दा बिष्ट भने ६ महिने इलेक्ट्रिक तालीम लिन थाले ।
तत्कालीन समयमा इटहरी–४ आइतबारेमा रहेको श्रमिक आपूर्ति केन्द्रमा गएर ६ महिने इलेक्ट्रिक सीप सिके बिष्टले । घरका वाइरिङदेखि घरेलु बिजुलीजन्य प्रविधिको मर्मत सम्भार गर्न सिके बिष्टले । उनले सीप सिक्नको लागि मात्रै सिकेनन् । व्यवसायी बन्नलाई सिके ।
२०४८ मा एसएलसीको रिजल्ट आयो । बिष्ट पास भए । २०४८ असोजमा उनले ६ महिने इलेक्ट्रिक सीपको प्रमाणपत्र पाए र व्यवसाय थाले । हालको गोरखा डिपार्टमेन्ट स्टोर्स अगाडि रहेको आफ्ना काका ईश्वर बिष्टको घरमा सुष्मा इलेक्ट्रिकल्स नामको इलेक्ट्रिक पसल शुरु गरे । बिहान जनता कलेजमा पढ्ने बिष्ट दिउँसो पसल खोल्थे । घरमा वायरिङको ठेक्का लिन्थे । वायरिङ गर्न जाँदा पसल बन्द गर्थे । स्टाफ राख्न सक्ने अवस्था नभएकाले पसल बन्द गरेर काममा जानुपर्ने बिष्ट बताउँछन् ।
जय नेपाल होटलदेखि इटहरी नगरपालिका कार्यालयसम्म वायरिङ
हालका चर्चित व्यापारि बिष्ट २०४८ देखि चर्चित श्रमिक थिए । उनले इटहरीका पुराना धेरै घर र कार्यालयहरूमा वायरिङ गरेका छन् । साइकलमा वायरिङका सामान र अन्य उपकरणहरू लिएर हिँड्दै काम गर्थे बिष्ट । हाल स्वागत लज रहेको ध्रुव सुब्बाको घर, जय नेपाल होटल रहेको भरत गौलीको घरदेखि इटहरी उपमहानगरपालिकाको पुरानो भवनमा समेत बिष्टले वायरिङ गरेका हुन् । इटहरीका पुराना ५० घरमा वायरिङ गरेका बिष्ट भन्छन्, ‘ढुङ्गै ढुङ्गाले बनेको हालको उपमहानगरको नगदी रसिद काट्ने भवनको वायरिङ गर्ने म नै हुँ ।’ तत्कालीन इटहरी गाउँ पञ्चायत अध्यक्ष प्रमोद श्रेष्ठको पालामा आफूले त्यहाँ वायरिङ गरेको बिष्टले बताए ।
वायरिङदेखि सिसाको यात्रा, बीपी क्याम्पमा आफैँ सिसा जडान
पछि उनले रोशन सुब्बाको संगीत चोकतर्फ फर्केको टहरोमा पसल सारे । सीप सिकेर डेढ वर्षसम्म उनी वायरिङ गर्न र इलेक्ट्रिकल पसल सञ्चालन गर्न थाले ।
बिहान कलेज, दिउँसो पसल र वायरिङ ठेक्काको त्रिकोणात्मक प्रेसरले समस्या भयो बिष्टलाई । उनी सिसातर्फ आकर्षित भए । पहिले मालिक भएका उनी मजदुर हुन तयार भए । इटहरीको तत्कालीन समयमा चर्चित उत्तम ग्लास हाउसमा काम गर्न थाले । हाल पश्चिम नेपालको खानेपानी अफिसमा डिभिजनल इन्जिनियर रहेका मित्र बरालको ट्याङ्ग्रा खोला पारिको पशुपति सुवेदीको घरमा रहेको पसलमा जागिर गर्न थाले बिष्टले ।
जागिरका क्रममा उनले ७ महिना पुनः सिसाका सीपहरू सिके । सिसा काट्न सिके । लोड गर्न सिके । सिसा जोड्न सिके । टेम्पोमा सिसा हालेर पूर्वका विभिन्न डिमान्ड अनुसार पूरा गर्ने बिष्ट आफैँ पनि इटहरीबाट इनरुवा, धरान, विराटचोक हुँदै दमकसम्म सिसाको मार्केटिङ र जडानको लागि पुग्थे । ‘मैले तातो घाममा टेम्पोमा सिसा हालेर इटहरी आसपासका धेरै क्षेत्रमा जडानको काम गरेको छु’, सिसाको होलसेल पसलमा काम गर्दाको दैनिकी सम्झँदै बिष्ट भन्छन्, ‘मैले धरानको बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको नर्सहरू बस्ने घरमा आफँैले सिसा जडान गरेको हुँ ।’
उत्तम ग्लासको जागिरेबाट साझेदार हुँदै शैलेश ग्लास हाउससम्मको यात्रा
२०४९ सालमा १ हजार ५ सय रुपैयाँ मासिक तलबमा उत्तम ग्लास हाउसमा प्रवेश गरेका बिष्टले ७ महिना सीप सिकेपछि साझेदारी गर्न हिम्मत जुटाए । आफैँले काम गर्ने पसलमा साझेदारी गर्न त खोजे तर पैसा भने थिएन । साहुजी मित्र बराल साझेदार गर्न तयार भए । पसलको हिसाब गरियो । एक लाखको मूल्याङ्कन भयो ।
एक लाखमा आधा लाख पैसा हाल्न सक्ने आर्थिक हैसियत थिएन बिष्टको । उनले प्रस्ताव गरे, ५० हजारको ब्याज तलबबाट काट्नेगरी साझेदारी गरौँ । बरालले माने । र, २०४९ सालबाट उत्तम ग्लास हाउसमा मजदुरीबाट साझेदारी व्यवसाय शुरु भयो । त्यो बेला हाल इटहरी चोकको देबु निरौलाको घरमा सञ्चालनमा थियो उत्तम ग्लास हाउस ।
यो साझेदारी २०५७ साल सम्म रह्यो । २०५७ सालदेखि आ–आफ्नो व्यवसाय शुरु गर्ने सहमति भयो । पुनः पसलको मूल्याङ्कन भयो । पसलबाट आफूले पाउने रकम सबै कटाएर साढे २ लाख भयो । यही रकमबाट आफ्नै नामको शैलेश ग्लास हाउस शुरु गरे बिष्टले । सानो पूँजीमा पसल शुरु गरेका बिष्ट आफैँ सिसा जडान गर्न इटहरी आसपासका विराटचोक, इनरुवा र धरान पुगे । बीपी क्याम्पमा सिसा जडान आफ्नो ग्लास हाउस सञ्चालनपछि नै भएको बिष्ट बताउँछन् ।
‘सानो पूँजीमा ठूलो पसलसँग व्यवसायिकता प्रतिष्पर्धा गर्नुपर्ने भयो’, बिष्ट भन्छन्, ‘त्यसै भएर म आफैँ सिसा जडान र मार्केटिङमा कुदेर मिहिनेत गरेँ र व्यवसायीहरूले पत्याए ।’ आफूले रातोदिन मिहिनेत र मार्केटिङ गरेकाले नै साढे दुई लाखमा शुरु भएको शैलेश ग्लास हाउस आज प्रदेश १ को चिनिएको सिसाको होलसेल भएको बिष्ट बताउँछन् ।
व्यवसायले दिएको सफलताः इटहरीदेखि विश्व भ्रमणसम्म
सामान्य मजदुरदेखि प्रदेशकै चर्चित ग्लास हाउसका सञ्चालक भएका बिष्ट व्यवसायमा धेरै सफल भएको बताउँछन् । घरका एक्ला छोरा बिष्टले एक दिदीसहित दुई बहिनीको बिहेको आर्थिक पक्षलाई व्यवसायले नै साथ दिएको बताउँछन् । पहिले साइकलमा तातो घाममा मार्केटिङ गर्दै हिँड्ने विष्ट अहिले सोही व्यवसायको लागि एसीजडित अत्याधुनिक कारमा यात्रा गर्छन् ।
बिष्टले नेपाल मात्रै होइन विश्वभरको यात्रा गरेका छन् । सार्क राष्ट्रका पाकिस्तान र अफगानिस्तान बाहेक सबै ६ राष्ट्र पर्यटक भएर घुमेका छन् । यस्तै, युरोपका १४ देश र अस्टेलिया हुँदै जापान लगायतका एसियाली मुलुकहरू घुमेका छन् बिष्ट । हरेक वर्षको लामो बिदामा कुनै नयाँ देश घुम्ने बिष्ट हालसम्म २२ देश घुमेको बताउँछन् । ‘यो सबै घुमाइ मैले आफ्नै गाउँठाउँमा व्यवसाय गरेर कमाएको पैसामा हो’, बिष्ट भन्छन्, ‘यो कुरा सम्झेर मलाई खुशी लाग्छ ।’
जेसिस अध्यक्षदेखि उवा सङ्घको म्यान अफ द इलेक्सन हुँदै कावा अध्यक्षसम्म
२०५७ सालबाट आफ्नै व्यवसाय शुरु गरेका बिष्टले २०५९ सालमा मात्रै बिहे गरे । सन् २००३ (वि.सं २०६०) मा जेसीज प्रवेश गरेका बिष्टले सन् २००६ मा इटहरीमा भएको जेसीजको राष्ट्रिय अधिवेशनमा कोषाध्यक्ष भएर काम गरे । सन् २००९ मा त उनी इटहरी जेसीजका अध्यक्ष समेत भए ।
२०६६ मा जेसीजका अध्यक्ष भएका बिष्ट २०६७ सालबाट उद्योग वाणिज्य सङ्घ इटहरीमा सदस्य भए । २०६७, ०७० तथा ०७३ सालका लगातारका तीन चुनावमा उवा सङ्घमा सबैभन्दा धेरै मत ल्याएर ‘म्यान अफ द इलेक्सन’ समेत भए । हालको कार्यकालमा वरिष्ठ उपाध्यक्ष हुँदा कार्यवाहक (कावा) अध्यक्ष भएका बिष्टले उवा सङ्घमा पनि केही सुधारका कार्यक्रहरू ल्याएको बताउँछन् ।
उवा सङ्घ इटहरीको भवनलाई व्यवस्थित बनाउनेदेखि इटहरीमा प्रदेशसभा ल्याउने अभियान सञ्चालन गर्ने सम्मका अभियानमा बिष्टले नेतृत्व गरेका छन् । इटहरी बजार क्षेत्रमा रहेका ६० वटा सोलार लाइट र ८ वटा नाइट भिजन हाइरिजोलुसन सीसी क्यामेरा जडान हुँदै पार्किङ व्यवस्थापनमा बिष्टले नेतृत्व गरेका थिए ।
यस्तै, इटहरीमा पहिलोपटक आन्तरिक राजस्व कार्यालयमा व्यवसायीको लागि हेल्प डेस्क राख्ने काममा बिष्टकै सक्रियता रहेको थियो । रुचि हार्डवेयर प्रकरणदेखि भुलन चौधरीको करोडौँको रकम बारेमा उवा सङ्घले सफल ल्यान्डिङ गरेको बिष्ट बताउँछन् ।
उवा सङ्घ इटहरीको अध्यक्षता उठ्दै
श्रमिकबाट व्यापारी र व्यापारीबाट सामाजिक अभियन्ता हुँदै व्यापारिक नेता भएका हुन् बिष्ट । दुई पटक सबैभन्दा धेरै मत ल्याएर सदस्य र हालको कार्यकालमा कार्यवाहक अध्यक्ष समेतको जिम्मेवारी बहन गरेका बिष्ट यही असार १४ गते हुने नयाँ चुनावका अध्यक्षका बलिया प्रतिष्पर्धी हुन् । हालसम्म म्यान अफ द इलेक्सन भएका विष्ट विभिन्न एजेण्डासहित अध्यक्षमा उठेका छन् ।
भवन र आधारभूत संरचनाहरू बनेकाले अन्य क्षेत्रमा ध्यान दिने मुद्दाहरू बोक्ने बिष्टले बताए । उवा सङ्घका सबै वस्तुगत सङ्घलाई व्यवस्थित र बलियो बनाउने, विज्ञ नियुक्ति गरेर व्यवस्थित काम गर्ने, इटहरीमा एसियाली स्तरको अन्तर्राष्ट्रिय प्रदर्शनी केन्द्र लगायतका मुद्दा लिएका छन् बिष्टले ।
चितवनमा व्यवसायीकै अगुवाइमा प्रदर्शनी केन्द्र बनेको उदाहरण दिँदै बिष्टले थाइल्याण्डदेखि माल्दिभ्ससम्मका देशमा औद्योगिक प्रदर्शनी गर्ने स्थान बनाउन पहल गर्ने बताए ।
इटहरीका व्यवसाय र व्यवसायीको डिजिटल दस्तावेजीकरण गर्नेदेखि व्यवसायीलाई सबल बनाउने तालीम, सेमीनारदेखि साक्षरताका कक्षाहरू सञ्चालन लगायतका दर्जनौँ मुद्दामा आफूले काम गर्ने बिष्ट बताउँछन् । ‘म भोलि राजनीति गर्ने आधार बनाउन नभएर विशुद्ध व्ययवासीको नेतृत्व गरेर राम्रो काम गर्नलाई अध्यक्षमा उठ्न लागेको हुँ’, बिष्ट भन्छन्, ‘समावेशी र शक्तिशाली टिम बनाएर उठेकाले जित्ने सम्भावना शतप्रतिशत छ ।’
